خلاصة:
مسئلۀ طهارت و نجاست اهل کتاب بهدلیل ضرورت معاشرت مسلمانان با ایشان اهمیت دارد. با اینکه مشهور نزد فقهای شیعه، نجاست اهل کتاب است، بسیاری از متاخران و متقدمان فقهای شیعه اهل کتاب را پاک میدانند و بهجز اندکی از علمای اهل سنت، بهطهارت اهل کتاب حکم دادهاند. در عصر حاضر که ارتباطات، ضرورت اجتناب ناپذیری است و انسانها با قطع نظر از نژاد، دین و مذهب با یکدیگر در تعامل هستند، باید مسئلۀ طهارت یا نجاست اهل کتاب تبیین شود. آن دسته از فقهایی که بهطهارت اهل کتاب فتوا دادهاند، به اصل طهارت و برائت و ناکافی بودن ادلۀ قائلان به نجاست تمسک جستهاند و فقهایی که فتوی به نجاست اهل کتاب دادهاند، به برخی آیات و روایات متمسک شدهاند و حتی برخی ادعای اجماع کردهاند. در این پژوهش بعد از بررسی اجمالی مفهوم کفر و شرک، به بررسی و تبیین دلایل هر دو طایفه از فقها و ارائۀ تحلیل جامعی در موضوع طهارت و نجاست اهل کتاب میپردازیم.
The consideration of the problem of the purity or impurity of people of the book seems to be of the utmost importance،since nowadays the relationship between Muslims and people of the book has been inevitable and some questions have been raised with regard to it. Although the people of the book are commonly regarded as impure by the Shiite Jurisprudents، a great many contemporary and early Shiite jurisprudents regard the people of the Book as pure; and they، except for few Sunni Scholars، have regarded them as pure. The problem of the purity or impurity of the people of the book has to be explained since the present circumstances involve communication among people who are a different race and have different religion.
Those jurisprudents who have regarded the people of the book as pure have appealed to the principle of purity and innocence and the inadequacy of the arguments advanced by their opponents. On the other hand،The jurisprudents who have regarded the people of the book as impure have appealed to some Quranic verses and traditions; even some have claimed that there is consensus in this regard.
Having briefly considered the concept of polytheism، this writing is concerned to explain the arguments put forward by these two groups of jurisprudents، and provide a comprehensive analysis of the problem of the purity or impurity of the people of book. This writing is not going to examine the different aspects of this important issue in great detail.
ملخص الجهاز:
"فخر رازی که معتقد به نجاست کفار است ، به نقل از زمخشـری مـی گویـد: ابـن عبـاس معتقد بود که کفار مثل سگ و خوک نجس العین هستند و همچنین نقل شده است کـه هـر کس با مشرکی دست دهد، باید وضو بگیرد و حسن نص این فتوی را از الهادی (از امامـان زیدیه ) نقل کرده است (رازی، ١٤٠٥، ج ١٦: ٢٤) با این همه اکثریت علمای اهل سـنت بـه طهارت اهل کتاب تصریح کردهاند؛ ایشان عبارتند از: امام مالک بن أنس (اصبحی مالک بـن انس ، ١٤٢٦، ج ١: ٥)، عبدالرحمن جوزی طهارت اهل کتاب را از أئمة مـذاهب چهارگانـه نقل کرده است (جزیری عبدالرحمن ، ١٤١٩، ج ١: ٦ - ١٠)، موفق الدین بن قدامة الحنبلـی (ابن قدامه ،١٤٠٤، ج ١: ٦٩ -٧٢)، شمس الدین سرخسی حنفی (طوسـی ، ١٣٥١، ج ١: ٤٧)، المزنی الشافعی (حسینی جلالی ، ١٣٧٦، ج ١: ٧٤)، علامه حسین الحنفی (عینـی ، ١٤٢٤، ج ٢ :٦٠)، ابن النجم الحنفی ، علاءالدین أبـوبکر کاسـانی حنفـی (کاسـانی ، ١٩٩٦، ج ١: ٦٤)، المزنی الشافعی (الحادی الکبیر فی الشافعی ، ج ١: ٥٦) ، المـاوردی الشـافعی (همـان، ج ١: ٥٦)، إمام محمد غزالی (ضیف شوقی ، ١٣٧٩، ج ١: ٤)، احمد شاشی القفال (کلیـد العلمـاء فی معرفة مذاهب الفقهاء)، الحصنی الدمشقی (شافعی تقی الدین ابی بکر بـن محمـدالحسـینی الحصنی الدمشقی ، ١٤١٨، ج ١: ٤٢)، آلوسی (الوسی ، بی تا، ١٠: ٦٨)، شوکانی (نیل الأوطار، ١: ٢٥)، محیی الدین النوری (المجموع علی شرح المهذب)، شمس الدین بن قدامة مقـدس الطاهری (ابن قدامه ، ١٣٩٣، ج ١: ٩١)، أبو زکریا یحیی بن شرف النـوری (منهـاج الطـالبین فی شرح الفاظ المنهاج، ج ١: ٧٨) و القاضی خان الحنفی (فتاوی قاضی خـان، فـی حاشـیة الفتاوی الهندیة ، ج ١: ١٨)؛ ٣ ."