پدیده صخره شیشه‌ ای: بررسی تجربه‌ها و چالش‌های زنان در پست‌های رهبری سازمان مقالة

نتایج پژوهش‌های اخیر نشان می­دهد زنان با مانع نامرئی دیگری، فراتر از سقف شیشه‌ای مواجه می‌شوند که به «صخرة شیشه‌ای» معروف شده است. صخرة شیشه‌ای در برگیرندة همة حواشی انتصاب زنان به مشاغل مدیریتی متزلزل (ناامن) و چالشی است. در پژوهش حاضر، این پدیده و مؤلفه‌های مؤثر در آن، و پیامدهایش در ایران با به‌کارگیری روش تحقیق کیفی،از نوع نظریة داده‌بنیاد بررسی می‌شود. یافته‌ها نشان می­دهد زنان مدیر در کشور ایران نیز با پدیدة صخرة شیشه‌ای مواجه‌اند. با به‌کارگیری داده‌های حاصل از مصاحبه، مدل صخرة شیشه‌ای طراحی شد، که در آن عوامل مسبب و تقویت‌کنندة صخرة شیشه‌ای تبیین شده است. این عوامل عبارت‌اند از ویژگی‌های زنان در رهبری، طرفداری درون‌گروهی مردان، عدم تمایل زنان برای ورود به شبکه‌های مردانة سازمان، فقدان شبکه‌های حمایتی برای زنان، عوامل سازمانی و عوامل فرهنگی. همچنین، مدل نشان می­دهد صخرة شیشه‌ای به ناکارآمدی زنان در مشاغل مدیریتی منجر شده است که خود، پیامدهای فردی و سازمانی در پی دارد.

استادیار گروه مدیریت صنعتی و دولتی، دانشگاه هرمزگان (تاریخ دریافت : ١٣٩٢/٠٧/١٤؛ تاریخ پذیرش : ١٣٩٣/٠٣/٠٣) چکیده نتایج پژوهش های اخیر نشان میدهد زنان با مانع نامرئی دیگری، فراتر از سقف شیشه ای مواجه میشـوند کـه بـه «صـخرة شیشـه ای» معروف شده است . 1. Glass Cliff در مطالعه ما، ضمن بررسی وجود صخرة شیشه ای در سازمان های ایرانی مؤلفه های مختلفی که در این پدیده مؤثرند، کشف خواهد شد. این پدیده بیان میکند، احتمال اینکه زنان به پست های مدیریتی با خطـر شکسـت و انتقاد بالا انتصاب شوند، از مردان بیشتر بوده است و اگر بخـواهیم ارتبـاط بـین نحـوة عملکـرد و جنسیت را در نظر بگیریم ، مشخص میشود واحدهایی که زنان مدیریت آن را بر عهده دارنـد، بـه طور عمده ، در بحران قرار دارند (٢٠٠٧ ,Haslam &Ryan ). عوامل سازمانی برخی مواقع صخرة شیشه ای حاصل تصمیم های درست و غلط مدیران ارشد سازمان برای مشارکت دادن زنان در مشاغل مدیریتی سازمان است . پیامدهای فردی صخرة شیشه ای یافته های حاصل از مصاحبه ها نشان مـیدهـد وجـود صـخرة شیشـه ای باعـث مـیشـود زنـان در مکان های بالای سازمان حضور ضعیف و ناکارآمدی را تجربه کنند، که ممکن است فرصـت آینـدة زنان را به طور فردی و یا گروهی تضعیف کند، و به تشدید علل به وجود آورنده صخرة شیشـه ای منجر شود. این مطالعه مشابه با پژوهش های دیگر نشان میدهد جنسیت نقش علـی در انتصـاب زنـان بـه موقعیت های صخرة شیشه ای بازی میکند. "The glass cliff: Evidence that women are over- represented in precarious leadership positions".