خلاصة:
در تعریفهای جدید توسعه پایدار،نقش مدیریت و برنامهریزی شهری در کاهش ناهماهنگیهای فضاییی-اجتماعی جامعه شهری،اهمیت ویژهای یافته است.زیرا در مباحث جدید توسعه یکسان و پایدار،تأکید عمده بر توسعه انسانی است و توانمندسازی گروههای محروم اجتماعی به عنوان شرط لازم دستیابی به پیشرفت و کاهش فقر با راهبرد توانمندسازی استعدادهای فرهنگی،اجتماعی،اقتصادی و سیاسی به شمار میرود.بدیهی است جلب مشارکت مردمی و هموار شدن مسیر توسعه پایدار،میتواند از نتایج این راهبرد باشد.این مهم جز از راه سیاستگذاریهای مبتنی بر مباحث مربوط به حق تقدم گروههای محروم و تخصیص کارآمدتر منابع-که خود از مباحث عمده عدالت اجتماعی میباشد- امکانپذیر نیست3.این مقاله در پی یافتن چگونگی ناهماهنگی فضایی-اجتماعی شهر تهران براساس شاخصهای فقرو توسعه در سالهای 1376 و 1380 میباشد.این شاخصها از میانگین شاخصهای زیر بهدست آمدهاند. شاخصهای فقر شامل جمعیت غیر شاغل،کارگران ساده،نرخ وابستگی،تعداد بی سوادان،خانوارهای ساکن در کمتر از سه اتاق،مرگومیر کل آلودگی و افراد تحت پوشش کمیته امداد است. شاخصهای توسعه شامل تعداد متخصصان،تعداد افراد دارای تحصیلات عالی،تعداد باسوادان،افراد ساکن در شش اتاق و بیشتر و قیمت زمین است. نتیجههای بهدست آمده از بررسی نقشههای برابری توسط نرمافزار Arc View و جدولهای رتبهبندی مناطق-که با استفاده از میزان انحراف از میانگین مناطق از شاخصهای فقر و توسعه بهدست آمده است-بیانگر وجود نابرابری فضایی استانداردهای زندگی بین مناطق تهران و ادامه روند افزایش آن از سال 1376 تا 1380 میباشد.
ملخص الجهاز:
"نتیجههای بهدست آمده از بررسی نقشههای برابری توسط نرمافزار Arc View و جدولهای رتبهبندی مناطق-که با استفاده از میزان انحراف از میانگین مناطق از شاخصهای فقر و توسعه بهدست آمده است-بیانگر وجود نابرابری فضایی استانداردهای زندگی بین مناطق تهران و ادامه روند افزایش آن از سال 1376 تا 1380 میباشد.
از طرف دیگر،مسأله بیکاری در شهرها که به افزایش نابرابری بین گروههای اجتماعی و مناطق شهری منجر میشود با مسائل توسعه نابرابر در سطح ملی در ارتباط است؛زیرا افزایش فقر و نابرابری در مناطق روستایی و شهرهای کوچک،عامل مهاجرت به شهرها به خصوص مادر شهر اصلی میباشد.
از طرف دیگر،مسأله بیکایر در شهرها که به افزایش نابرابری بین گروههای اجتماعی و مناطق شهری منجر میشود با مسائل توسعه نابرابر در سطح ملی در ارتباط است؛زیرا افزابش فقر و نابرابری در مناطق روستایی و شهرهای کوچک،عامل مهاجرت به شهرها به خصوص مادر شهر اصلی میباشد.
اکنون با توجه به مفاهیم توسعه پایدار و اهمیت و جایگاه آن در مدیریت و برنامه ریزی شهری میخواهیم بدانیم ناهماهنگی فضایی شهر تهران در رابطه با شاخصهای مورد نظر این پژوهش(که قبل از این به آن اشاره شد)چگونه است؟موقعیت فضایی شهر تهران شهر تهران،مرکز استان تهران با طول جغرافیایی مرکز شهر 26 و 51 درجه شرقی و عرض 41 و 35 درجه شمالی بر دامنههای جنوبی و دیگر سلسله کوههای البرز واقع شده و از همه جهت گسترش یافته است3."