خلاصة:
بخش کشاورزی یکی از مهمترین بخشهای تولیدی در اقتصاد ایران است که در چندین سال اخیر در معرض اثرپذیری از افزایش قیمت حاملهای انرژی قرار گرفتهاست. نهادهی انرژی یکی از مهمترین عوامل تولیدی اثرگذار بر عملکرد بخشهای تولیدی ازجمله بخش کشاورزی است که با توجه به نقش کلیدی آن در فرآیند تولید، کاهش یا افزایش احتمالی میزان تقاضا و مصرف آن از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. ازاینرو، مطالعهی حاضر در پی پاسخ آن است تأثیر آزادسازی قیمت انرژی بر تقاضای عوامل تولیدی عمدهی بخش کشاورزی ایران به چه ترتیب است. بدین منظور با استفاده از دادههای تابلویی مرتبط با دورهی زمانی 1390-1370 تابع تقاضای مشروط عوامل تولید در بخش کشاورزی استانهای کشور مورد تخمین قرار گرفت. نتایج نشان داد که در صورت آزادسازی قیمت انرژی در کشور، تقاضای آن در بخش کشاورزی کاهش مییابد. همچنین، با افزایش قیمت حاملهای انرژی، تقاضای عوامل تولید زمین و نیروی کار افزایش مییابد. علت این امر نیز اتخاذ و تداوم حمایتهای جایگزین و نیز تخصیص اعتبار جهت اصلاح ساختار مصرف انرژی همگام با آزادسازی قیمت حاملهای انرژی است. در نهایت نتایج نشان داد که برآیند این سیاستها باعث شده تا آزادسازی قیمت حاملهای انرژی بهعنوان فرصتی برای بخش کشاورزی ایران تلقی شود.
Agricultural sector is one of the most productive sectors of the Iranian economy which has been exposed to energy price increases interact in the recent years. Energy is one of the most important factors affecting the performance of productive sectors such as agriculture which due to its key role in the production process، its probable reducing or increasing in demand and consumption is involving considerable importance. Therefore، this study seeks to answer that according to the subordinated relationship between agricultural performance and energy and other factors demand، how is the impact of liberalization of the energy prices on the demand for the Iranian agricultural major production factors. Hence، in this study، using the panel data for the period of 1991-2011 and the system of seemingly unrelated equations (ISUR) the conditional demand function of the production factors of the agricultural sectors was estimated for the provinces. Results showed that energy demand in the agricultural sector will reduce by the liberalization of the energy price. Also، the results showed that by increasing the energy carrier’s price، the demand for the production factors land and labor in the agricultural sector will increase. It is because of the adoption and continuation of alternative funding and allocation of credits for the energy consumption reforms to keep pace with the liberalization of the energy price. Finally، results showed that the outcome of these polices has caused that the liberalization of the energy prices can be seen as opportunity for the agricultural sector.
ملخص الجهاز:
ازاین رو، در این مطالعه به منظور دست یابی به هدف موردنظر از طریق رهیافت تابع تقاضای انرژی و با استفاده از کشش های قیمتی خودی انرژی و متقاطع انرژی و سایر عوامل تولید به بررسی اثرپذیری بخش کشاورزی ایران از افزایش قیمت حامل های انرژی و بررسی تغییرات تقاضای آن ها پرداخته خواهدشد.
با استفاده از سیستم معادلات (٦)، دو مجموعه کشش قابل استخراج است : ١- کشش های جانشینی جزئی آلن ٢ ، ٢- کشش های قیمتی تقاضای عوامل تولید 3 با توجه به اهداف انجام این پژوهش ، کشش های قیمتی تقاضای خودی (ii) و متقاطع (ij) انرژی در بخش کشاورزی هر استان موردنظر در این مطالعه از طریق رابطه ی (٧) به دست میآید که در آن ، sir و sjr به ترتیب ، سهم هزینه ای انرژی و عامل تولید j ام در تولیدات بخش کشاورزی هر استان هستند (روی و همکاران ، ٢٠٠٦).
همان گونه که به آن اشاره شد، در این مطالعه ، تابع تقاضای انرژی در بخش کشاورزی ایران از طریق برآورد سیستمی توابع هزینه و تقاضای مشروط (سهم هزینه ای) عوامل تولید و با استفاده از روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط (ISUR) پس از اعمال شروط همگنی و تقارن بر توابع هزینه و معادلات سهم هزینه به دست آمده است .
لذا، با مقایسه ی نتایج مطالعه ی مذکور و نتایج این پژوهش این مهم حاصل میشود که با افزایش قیمت انرژی، به منظور کنترل آثار کاهش مصرف سوخت ، در کنار افزایش نیروی کار در بخش کشاورزی ایران ، سطح زیر کشت محصولات کشاورزی و سرمایه ی موجود در این بخش که عمدتا شامل ماشین آلات مختلف کشاورزی است نیز مورد تقاضای بیشتر قرار میگیرد.