خلاصة:
یافته این نوشتار آن است که برای فهم اندیشه امام خمینی باید به دنبال
شناخت سرمشقهای امام یا به تعبیر دیگر شخصیتهایی بود که امام آمال
خود را در اندیشه و رفتار آنان متجلی میدید. یکی از بارزترین این
شخصیتها، آیة الله مدرس است که به موارد قابل مقایسه زیادی در این دو
شخصیت میتوان رسید. با توجه به تقدم زمانی مدرس میتوان شواهدی
دال بر تأثیرپذیری امام از ایشان دست یافت. به نظر میرسد یافته این مقاله
برای درک عمیقتر اندیشه و رفتار امام خمینی مناسب باشد.
ملخص الجهاز:
"صرف نظر از موارد بیشمار در شباهتهای رفتار سیاسی، امام در 37 مناسبت در بیان و پیامهای مکتوب خود با ذکر نام مدرس، از او به عنوان الگویی جهت بلندپایگان سیاسی جمهوری اسلامی ایران یا استشهاد در مورد موضعگیری و رفتار سیاسی خود و یا برای بیان منظور خویش یاد میکنند و گاهی در تحلیل سیاسی رویدادها از نقل قولهای وی مدد ______________________________ Speach Act 1 میگیرند؛ بهطور مثال در جهت تشویق روحانیت به دخالت در امور سیاسی یا برای اثبات دخالت و نقش کلیدی روحانیون در طول تاریخ مثال زنده ایشان مرحوم مدرس است.
3 مشاهده میشود که امام در کوران انقلاب و در آستانه پیروزی انقلاب برای تأکید ورزیدن بر نقش روحانیت در مبارزه از نحوه رفتار سیاسی مدرس در برخورد با قضیه اولتیماتوم استفاده میکنند: آنوقتی که اولتیماتوم کرد روسیه به ایران،4 تنها کسی که خود اینها نوشتند و کلا همه نشسته بودند و هیچ حرف نمیزدند...
امام گاه تجارب سیاسی مرحوم مدرس را در یک چارچوب نظری سیاسی مورد توجه قرار میدهند و زمانی یک رفتار سیاسی مقطعی وی در مجلس علیه اولتیماتوم روسیه یا عکسالعمل ایشان در قبال فرمانفرما را به عنوان الگوی مناسبی در وضعیتهای مشابه و برخورد با نخبگان سیاسی مغرور داخلی یا نمایندگان قدرتهای خارجی در نظر میگیرند و خود نیز عملا چنین رفتارهایی را از خود بروز میدهند؛ از جمله میتوان به اعتراض علیه کاپیتولاسیون و نیز قضیه اشغال لانه جاسوسی اشاره کرد."