خلاصة:
روی آوردن رسمی مغولها به اسلام در پایان قرن سیزدهم میلادی، منجر به احیاء منافع میان حاکمان جدید ایران و عراق در حجاز ، وارثان سرزمینهای شرقی خلافت عباسی شد، که با علاقه مغولها به تسلط بر شرق میانه عجین شده بود، زیرا آنها درصدد گسترش نفوذشان بر شهرهای مقدس اسلام بودند. از طرف دیگر، سلاطین مملوک، حامیان خلیفه ناشناس عباسی در مصر بودند و بر حجاز ، یک جزء سازنده در
مشروعیت حکومتشان، سرپرستی یافتند. همچنین پایان جنگ در سوریه، دوره رویارویی نظامی مستقیم را به یک رقابت نزدیک سلطنتی تغییر داد که به طور غیرمستقیمتری در مانورهای دیپلماتیک و اقدامات زاهدمنشی متظاهرانه نمود یافته بود . منافع مغول ها در حجاز بر ای مثال ، محرک خاصی به امیر چوپان داد، که در نخستین دههی حکومت ابوسعید تفوق داشت. امیر چوپان، یک مسلمان متدین، کارهای خوب مختلفی در شهرهای مقدس انجام داد و در مدینه بعد از زیارت آنجا ( 728 ق/ 1328 م) دفن شد. زیارت سالانه، به خصوص، فرصتی برای مداخله نظامی در اختیار مصریها قرار میداد تا بر کنترلشان تاکید کنند و به مغولها یک شانس برای رقابت بر سر نفوذشان می داد. در زمان ابوسعید ، اعزام دائمی یک کاروان زیارتی از عراق دوباره شروع شد. این رقابت در «سال فیل» (730 ق/1330م) به اوج خود رسید، هنگامیکه ابوسعید ، فیلی را برای حمل محمل عراقی فرستاد و سلطان مملوک، نصیرمحمد، کوشید تا رهبری کاروان عراقی ترور شده را داشته باشد. از آن پس، ابوسعید به طور غیرمستقیم، برتری مملوک در حجاز و خواسته مغولها را در منطقه پذیرفت که با مرگ او در سال 736 ق/ 1335 م از میان رفت.
The Mongols' official conversion to Islam at the end of 13th century A.D. led to a revival of profitable interests between the new rulers of Iran and Iraq in Hejaz, who were the heirs inheriting the eastern lands of Abbasi Caliphate. The Mongols' interest in dominance on the Middle East accompanies this revival as their aimed to expand their authority and influence on the Islamic holy cities. On the other hand, the Mamluk rulers were the supporters of the anonymous Abbasi Caliph in Egypt, and got their position in Hejaz as a constructive element for legitimizing their reign. The Mongols' profits in Hejaz, for example, was a special motivation for Amir Choopan, who had prominence at the first decade of Abu Saeed's reign. Being a religious Muslim, Amir Choopan did a lot of charitable acts in the Islamic holy cities, and was buried in Madinah after his pilgrimage in 728 Hejri Ghamari/ 1328 A.D. The annual pilgrimage rites did especially offer a chance to the Egyptians for military intervention and emphasis on their control, while at the same time it offered the Mongols an opportunity to compete for their influence. It was at Abu Saeed's era that the permanent dispatch of a pilgrimage caravan from Iraq recommenced. This challenge reached its peak in "the Elephant's year" (730 H. Gh/ 1330 A.D.) when Abu Saeed sent an elephant to carry the Iraqi litter and the Mamluk ruler, Nasir Muhammad, attempted to take the control of the plundered Caravan. From that event on, Abu Saeed indirectly admitted to Mamluk's dominance in Hejaz and also to the Mongols' wish in the region, which ended with his death 736 H. Gh/ 1335 A.D.
ملخص الجهاز:
"«سال فیل»؛ رقابت مملوکان و مغولان در حجاز، در زمان حکومت ابوسعید (1335 ـ 1317م)* چارلز ملویل ترجمه: دکتر کورش صالحی / لیلا عزیزیان چکیده روی آوردن رسمی مغولها به اسلام در پایان قرن سیزدهم میلادی، منجر به احیاء منافع میان حاکمان جدید ایران و عراق در حجاز، وارثان سرزمینهای شرقی خلافت عباسی شد، که با علاقه مغولها به تسلط بر شرق میانه عجین شده بود، زیرا آنها درصدد گسترش نفوذشان بر شهرهای مقدس اسلام بودند.
سال بعد مغولان رکب دیگری را با سربازان مجهز کردند که هدف اظهار شده آنها، بررسی اوضاع جادهها و کشتن زائران بود؛ احتمالا این امر بر تصمیم بیبرس برای زیارت رفتن در سال 667ق/ 1267م تأثیر گذاشت، که طی آن، از فرمانبرداری شریف مطمئن شد و عامل خود را در مکه منصوب کرد.
ابن بطوطه، که ظاهرا هر سال از 720 تا 730ق، مراسم حج را بهطور کامل انجام میداده است، به صدقات دست و دلبازانهای اشاره میکند که از طرف ابوسعید در سال 727ق/ 1327م و همچنین در سال 729ق/ 1329م، اعطا شده بود؛ در حالیکه در میان زائران عراقی پسران رومیثه و عطیفه، همچنین شیخ دانیال، یکی از دستیاران امیر چوپان، در بازسازی چشمه، در مکه بودند.
هدف آنها از بازدید قلمرو ایلخانیه میتواند صرفا حدس و گمان باشد، اما گزارش شده که ابوسعید در نماز سال 729ق، قبل از حاکم یمن مورد اشاره قرار گرفته بود، هرچند شریفها با این تغییر از آنچه به دنبال داشت مخالف بودند، اما احتمالا، به روش متداولی تبدیل شد."