خلاصة:
سر در عالی قاپوی قزوین از بناهای عهد شاه طهماسب اول صفوی در قزوین، مدخل بزرگ دولتخانه و یکی از هفت باغ
سعادتآباد و عمارات شاهی است. این مدخل از عهد شاه طهماسب که جزو عمارات شاهی بوده، تا به عصر حاضر، شاهد وقایع
سیاسی، تاریخی و اجتماعی بسیاری بودهاست. در این مقاله تعدادی از این وقایع از منظر این بنای با عظمت بیان گردیده است. در
واقع این بنا همچون آیینه عبرتی است که زوال روزگار شوکت و شکوه صفوی را در غصب و تصرف اطراف آن و فروریختن
زیباییهای معماری آن تا عهد حاضر نشان میدهد.
ملخص الجهاز:
"بدین تفصیل: سردر عالی قاپو و باغ دولتخانه برای ما حکایت میکنند که شاه طهماسب اول صفوی، پس از خریدن اراضی زنگیاباد (یعنی محوطه سبزه میدان و باغ موزه و فضاهای میان خیابانهای شرقی و غربی و جنوبی آن تا ابتدای خیابان سپه) از میرزا اشرف جهان حسنی قزوینی وزیر و ریختن طرح بنای باغ سعادت آباد با عمارات عالی، چون عمارت کلاه فرنگی یا ارشی خانه (موزه فعلی) و یورت شیروانی و عمارات حرم واقع درشرق پنجه علی و باغ و عمارات دیوانخانه و ایوان چهلستون و جهان نما و باغها و باغچهها و حوضها و درختان و گلکاریها و کشیدن دیوار بر گرد همه و نصب هفت در بر این مجموعه که از جمله همین درگاه رفیع عالی قاپوست و احداث خیابانی مقابل این سردر که خود قدیمترین خیابان ایران است، و واداشتن امرا و وزرا و اعیان و لشکریان که منازلی در دو سوی آن خیابان بسازند و نامیدن این بخش از شهر را به نام جعفرآباد با لقب «باب جنت» و منتقل ساختن پایتخت از تبریز به قزوین، روز هفدهم ربیع الاول سال 965 هجری قمری، از دولتخانه قدیم که در محل حصار شاپوری یا محله شهرستان واقع بوده، وارد دولتخانه جدید گردیده است."