خلاصة:
«میبدی» در نوبت سوم کشف الاسرار به تاویل آیات قرانی پرداخته است و بـا توجـه به مذاق عرفانی خویش ، دریافـت هـایی را از آیـات قـرآن، مفـاهیم و موضـوعات آن عرضه کرده است ؛ البته تاویلات وی دربارة همه آیات نیست ، بلکه مفسر با توجه بـه زمینه های مختلف متنی و فرامتنی اغلب به آیاتی پرداخت کـه چنـین تـاویلاتی را پذیرا باشند. یکی از موضوعاتی کـه در ایـن بخـش ، دیـدگاهی تـاویلی را بـه خـود معطوف کرده داستان «هبوط» آدم و حواست . به نظر می رسد از نظر میبدی هبوط، تنزل مرتبت والای وجود است که به صورت تجلی و تجافی تحقق و بروز می یابـد و اساس آن دربارة انسان و خلافت او بـر روی زمـین مطـرح اسـت . در ایـن پـژوهش ضمن تبیین معانی واژة هبوط در فرهنگ ها، معانی و مصادیق هبـوط، سـیر هبـوط وگونه گونی آن، اغراض و اهداف هبوط، تفـاوت هبـوط کریمانـه بـا لعینانـه و نفـی جنسیت ، چگونگی هبوط آدم، شیطان و تمتع شیطان از آن و... بـر اسـاس تفسـیر کشف الاسرار بررسی شده است . حاصل پژوهش نشان می دهد هبوط از نظر میبـدی برای امتحان انسان بوده که هم به صورت تجلی و هـم تجـافی روی داده، جنسـیت در آن نقش نداشته و هدف آن رسیدن آدم به مقام خلیفة الهی بوده است .
Meybudi interpreted Quranic verses in the Third Section of Kashf-al Asrar and proposes some understandings from Quranic verses، concepts and issues based on his mystical taste; however، his interpretations are not about all Quranic verses، and the interpreter، Meybudi، dealt with Verses which are open to these kinds of interpretations based on different textual and extratextual contexts. One of the issues that attracted interpretive views to itself is story of “the Fall” of Adam and Eve. In Meybudi’s view، it seems that “the Fall” is a degradation of sublime status of existence which is realized and occurred in form of manifestation and non-manifestation and its base is about human and his caliphate on earth. In this study، along with explanation of different meanings of Adam and Eve Fall in different cultures، these issues are reviewed based on Kashf-al Asrar: meanings and examples of Adam and Eve Fall، evolution of Adam and Eve Fall and its variants، aims and purposes of Adam and Eve Fall، difference between cursed and generous Adam and Eve Fall، and refusal of gender، how of Adam Fall، evil and enjoyment of evil from the Fall، and so on. Results show that Adam and Eve Fall in Meybudi’s view was designed to test human which was occurred in form of manifestation and non-manifestation، gender had no role in it and its purpose was to help human reach God’s caliphate on earth.
ملخص الجهاز:
تحلیل مفهوم هبوط در نوبة سوم 1 تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار میبدی * اکبر لطفی مهدی ماحوزی ** چکیده «میبدی» در نوبت سوم کشف الاسرار به تأویل آیات قرانی پرداخته است و بـا توجـه به مذاق عرفانی خویش ، دریافـت هـایی را از آیـات قـرآن، مفـاهیم و موضـوعات آن عرضه کرده است ؛ البته تأویلات وی دربارة همه آیات نیست ، بلکه مفسر با توجه بـه زمینه های مختلف متنی و فرامتنی اغلب به آیاتی پرداخت کـه چنـین تـأویلاتی را پذیرا باشند.
موضوع هبوط آدم (ع) در ادیان توحیدی بیشتر به متون و کتب آسـمانی اختصـاص دارد، در حالی که متون عرفانی فارسی که در میان مجموعة آثار ادبی ، تشخصـی خـاص دارد، مجلای ظهور دقیق ترین و ظریف ترین و متنوعترین یافتـه هـا در ایـن بـاره اسـت ، یافته هایی چون ابتلای ارادت، عشق و اختیار؛ به گونـه ای کـه شـناخت عرفـان اسـلامی بدون درک این موضوع یعنی شیوة نفخ روح، بهشت آدم و خروج از بهشت و سیر انسـان از مبدأ تا مقصد راه به جایی نخواهد برد.
اما آنچه در تفسیر هبـوط دسـتمایة مفسـران بـوده اسـت ، داسـتان آدم و حواسـت ؛ اغلـب مفسـران بیشـتر بـه زمینـه هـا و مباحـث تفسـیری آن پرداخته اند که گاهی اوقات این مطالب با اسـرائیلیات درآمیختـه اسـت ؛ امـا میبـدی بـر اساس دریافت های عارفانه و شخصی ، جدا از مبادی تفسیری، به تأویل هبوط آدمی روی آورده است ؛ مـی تـوان گفـت حاصـل تـأویلات وی دربـارة ایـن موضـوع در نوبـت سـوم کشف الاسرار عبارتاند از: ١- هبوط آدم، سقوط نبود بلکه ابتلا و امتحان بود.