خلاصة:
یکی از شاخصه های مهم تمدن اسلامی، موضوع هنر و معماری است که از ابتدای شکل گیری، مسیر رو به تکاملی در برخورد با تمدن های مجاور سپری کرده است. معماری اسلامی در عصر پیامبر|، شناسنامه مخصوص به خود را با تاسیس مسجدالنبی در مدینه، سرشار از مفاهیم جاودانه، آغاز نمود. این «بنا» به عنوان ایده ناب معماری اسلامی قابل بررسی است. اینکه مکان یابی مسجدالنبی به چه صورت بوده، علاوه بر تاثیرپذیری از محیط جغرافیایی منطقه یثرب با معیارهایی که در قرآن و روایات در خصوص ساخت مساجد مطرح شده، مطابقت داشته و در آن شاخصه هایی چون تسلط بر فضای شهر، مرکزیت و ... مورد توجه بوده است. مقاله حاضر مکان یابی را به روش تحلیلی ـ تطبیقی (آیات و روایات با روش پیامبر) مورد پژوهش قرار داده و ضمن بررسی شاخصه های مکان یابی مساجد براساس آیات و روایات، به تطبیق آن با سیره پیامبر| می پردازد.
ملخص الجهاز:
"عوامل کلی موثر در مکانیابی، منبع نگارندگان اهداف پیامبر در مکانیابی مسجدالنبی شواهد بررسی شده جذب حداکثر و ایجاد وحدت عدم توجه به عناصر قدرت و ثروت توجه به معیارهای تشریعی اشراف عوامل دینی بر شهر توسعهپذیری ومقاومسازی همجواری با مکانهای عبادی عامل سازگاری با دین توجه به دین در بستر زمانی و مکانی معیار پاکیزگی جامعیت دادن به دین در همه شئون روایات کل زمین و خانه هر مومن بهمثابه مسجد نمازگزاردن در هر جایی در هنگام نماز * * * * * * * * * انتقال تقدس به کل زمین * * * * * * * * * توجه به ظاهر مکانیابی و فضای فیزیکی عدم قرر دادن مسجد به عنوان گذرگاه در عین در مسیر پرتردد قرار دادن آن * * * * * * * مکانیابی مسجد با توجه به نقش آن در مواقع خطر فیزیکی و معنوی * * * * * * امکان دسترسی آسان به مسجد و قرار دادن آن در مرکزیت در بافت شهری * * * * * مکانیابی بر اساس نیت تقوا * * * * * * * آیات 125 بقره و 18 جن توجه به پاکیزگی مکان * * 80 اسری ایجاد خشوع در مکان * * * 21 کهف ارزش تاریخی مکان مسجد * * * * * * * 107 و 108 توبه رعایت حقوق دیگران * * * * * 56 ذاریات، 114 بقره، 4 حج توجه جنبه عبادی مهمترین بعد مسجد * * * * * * * * جمعبندی 10* 7* 7* 9* 4* 8* 8* 4* 10* منابع و مآخذ 1."