خلاصة:
رشد روزافزون شرکت های نظامی و امنیتی خصوصی و فعالیت و حضور آنها در صحنه درگیری های مسلحانه سبب شده تا مسائل بسیاری بویژه در خصوص وضعیت این شرکت ها و پرسنل آنها به موجب حقوق بشردوستانه و مسوولیت آنها در صورت نقض قواعد حقوق بشردوستانه مطرح گردد. برای تعیین وضعیت این شرکت ها و پرسنل آنها باید به صورت موردی با توجه به معیارهای مربوطه حقوق بین الملل بشر دوستانه مشخص گردد که آیا نظامی تلقی می گردند یا در دسته غیرنظامیان جای دارند. در رابطه با بحث مسوولیت نیز این شرکت ها در صورت نقض قواعد حقوق بشردوستانه، مسوول و پاسخگو شناخته می شوند. اما باید توجه داشت که در کنار شرکت ها، دولت های مرتبط با آنها یعنی دولت متبوع، دولتی که از خدمات این شرکت ها استفاده می کند و دولتی که شرکت در سرزمین آن به فعالیت می پردازد نیز در مواردی مسوولیت هایی در قبال اعمال آنها پیدا می کنند.
ملخص الجهاز:
شرکت هاي نظامي و امنيتي خصوصي و حقوق بشردوستانه ٥ جايگاه و مسئوليت ليلا رئيسي١ - عبدالنعيم شهرياري 2 تاريخ دريافت : ٩٢/٦/٢٧ تاريخ تصويب : ٩٢/٩/٢١ چکيده رشد روزافـزون شـرکت هـاي نظـامي و امنيتـي خصوصـي و فعاليـت و حضـور آنهـا در صــحنه درگيــريهــاي مســلحانه ســبب شــده تــا مســائل بســياري بــويژه در خصــوص وضـعيت ايـن شـرکت هـا و پرسـنل آنهــا بـه موجـب حقـوق بشردوسـتانه و مســئوليت آنها در صورت نقـض قواعـد حقـوق بشردوسـتانه مطـرح گـردد.
از يـک سـو بـا پايـان جنگ سرد، دولت ها براي کمک بـه عمليـات نظـامي فرامـرزي خـود بـه سـوي شـرکت - هــاي خصوصــي و اســتفاده از آنهــا روي آورده انــد و از ســوي ديگــر، نقــش ايــن بــازيگران غيردولتــي در مخاصــمات مســلحانه و ديگــر وضــعيت هــاي خصــمانه بــه شدت گسترش يافته اسـت ، بـه نحـوي کـه بـيش از پـيش اقـدامات و فعاليـت هـايي کـه در گذشته کـاملا در حـوزه انحصـاري نيروهـاي دولتـي بـود و توسـط آنهـا انجـام مـي- شـد، امـروزه توسـط ايـن شـرکت هـا بـه انجـام مـيرسـد، فعاليـت هـاي مهمـي از قبيـل بــازجوييهــا، حفاظــت از ادوات نظــامي، آمــوزش نيروهــا، گــردآوري اطلاعــات و در مواردي حتي اجراي عمليـات دفـاعي و تهـاجمي نظـامي.
بر ايـن اسـاس ، دولـت هـا بايـد تضـمين نماينـد کـه آنهـا داراي قانونگـذاري و مکانيزم هاي لازم بـه منظـور تحقيـق و رسـيدگي بـه نقـض هـاي فـاحش حقـوق بـين - الملل بشردوستانه هسـتند کـه توسـط کارکنـان شـرکت هـاي نظـامي و امنيتـي خصوصـي اسـتيجاري ارتکـاب يافتـه اسـت .