خلاصة:
عزاداری محرم نوعی احیای نهضت عاشورا و ترویج روحیه آزادگی و جوانمردی است که در بین مسلمانان، به ویژه شیعیان مرسوم است. این یک رفتار فرهنگی است که بر دیگر رفتارها ازجمله دینداری به عنوان مقوله اجتماعی تأثیر دارد. هدف این پژوهش، بررسی میزان اثربخشی عزاداری محرم در سطح دینداری دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد نظرآباد، سال تحصیلی 92-91 با استفاده از روش نیمه تجربی می باشد. گروه نمونه این پژوهش، 90 نفر (52 مرد، 38 زن) به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه جهت گیری مذهبی آذربایجانی بود که در دو مرحله، به فاصله یک ماه اجرا شد. داده ها به روش آماری t مستقل و وابسته، تحلیل واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان دادند که نمره دینداری دانشجویان در پس آزمون نسبت، به نمره پیش آزمون به طور معنادار بیشتر بود. این تفاوت معنادار در خرده آزمون های جهت گیری مذهبی نیز مشاهده گردید. همچنین نمره آزمودنی های مؤنث بیشتر از آزمودنی های مذکر بود. می توان گفت مناسک در دینداری دانشجویان، به ویژه دانشجویان دختر تأثیر داشته است.
Muharram mourning ceremonies which are common among Muslims، particularly Shi’as، are intended to revive ‘Ashura uprising and promote the spirit of freedom and chivalrousness. These ceremonies are regarded as a kind of cultural behavior which affects other behaviors، including religiosity as a social phenomenon. The present paper seeks to investigate the extent of effectiveness of these mourning ceremonies on the degree of religiosity of the students (male and female) who study at Nazarabad Azad Islamic University in the academic year of 2012-2013 (1391-1392 solar)، using a semi-experimental method. The sample includes 90 students (including 52 male students and 38 female students) who were chosen through random sampling. This research used Azerbaijani’s questionnaire on religious orientation، which was conducted in two stages at monthly intervals. The data were analyzed by independent and dependent and one way ANOWA. The results show that the students’ degree of religiosity after the test was significantly higher than that before the test. This significant difference was also detected in the subtests on section orientation. Furthermore، the scores which the female subjects have got are higher than those of the male subjects. It can be said that religious rituals affect students’ religiosity، particularly female students.
ملخص الجهاز:
"پژوهش های متعدد به وجود رابطة مستقیم میان باورها و اعتقادات مذهبی با سلامت جسمی و روانی (کامپتون (Compton)، 2005)، شادمانی (قمری، 1389)، بهداشت روانی و پایداری عاطفی (کوئنیک (Koeing)، 1995)، اعتماد بین فردی (بگیو (Begue)، 2002)، نوع دوستی (لوفر و والد (Lupfer & wald)، 1985)، سازگاری فردی و اجتماعی (سراتون و رید (Sratton & Reid) ،2003)، رضایت از زندگی، بهکامی روان شناختی و سبک زندگی (بالتر (Boulter)، 2002، ص 234)، همسازی اجتماعی (شورتز و همکاران (Shortz)، 1994)، برقراری ارتباط مؤثر با دیگران و اعضای خانواده (تامپسون (Thompson)، 1999)، ابعاد سازش یافتگی زناشویی (تورنتون و همکاران (Thronton)، 1992)، جلوگیری از گرایش به سوی بزهکاری (چادویک و تاپ (Chadwick & Top)، 1993)، جمع گرایی اشاره دارد.
جدول 2: نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه میانگین ها در مراحل دوگانه آزمون جهت گیری مذهبی و خرده مقیاس های آن میانگین درجه آزادی t معناداری دینداری پیش آزمون 0435/66 89 561/3- 000/0 پس آزمون 8315/68 اخلاق پیش آزمون 70/91 9 442/3- 000/0 پس آزمون 92/95 مناسک پیش آزمون 01/123 89 102/2- 001/0 پس آزمون 98/125 نتایج جدول 2 نشان می دهد که میانگین نمرات آزمودنی ها در پس آزمون، در مقایسه با پیش آزمون به طور معناداری بالاتر است؛ بدین معنا که با وجود عزاداری محرم، سطح دینداری آزمودنی ها افزایش یافته است.
از سوی دیگر، در اکثر پرسش نامه های مذهب، سنج یکی از مواردی که به مثابه شاخصی از شدت دینداری در فرد مورد سنجش قرار می گیرد، فراوانی انجام فعالیت های مذهبی است که با محاسبه، وقت بیشتری که زنان برای انجام چنین فعالیت هایی در اختیار دارند، می توان انتظار داشت که میانگین نمره زنان در آزمون های مذهب سنج بالاتر باشد."