ملخص الجهاز:
"بنابراین در اکثر پژوهشها،الگویی ثابت برای آهنگ جملات به کار برده شده است که بیانگر این مطلب است که افراد،ساختار جمله را عامل اصلی تعیینکنندۀ آهنگ کلام دانستهاند؛در این میان،فقط وحیدیان کامیار(1379)اصطلاح آهنگ خیزان را در مورد جملات خبری(از نوع تردید و برابری)و اصطلاح آهنگ افتان را در مورد جملات پرسشی(دارای دو پرسشواره)به کار برده است ولی وی نیز در این بین مستثنا نیست.
گرچه وی هجای هستهبر را(بخش برجستۀ واحد آهنگین که معمولا بیشترین میزان زیروبمی را دارد و نقطۀ نشانگر اهمیت پیام گوینده به شمار میرود)عامل تعیینکنندۀ آهنگ جمله ذکر کرده است،با این حال الگوی ثابتی را برای آهنگ در فارسی معیار در نظر گرفته است و حال این که به نظر میرسد همیشه این طور نباشد؛نمودارهای موجود در این مقاله نشان میدهند که نمیتوان همواره الگویی ثابت را برای آهنگ جملات در نظر گرفت چون عامل اصلی تعیینکنندۀ آهنگ جملات،بافت زبانی آنهاست.
2. آهنگ در جملات گونۀ زبانی تایباد در این گونۀ زبانی،آهنگ افتان و خیزان را هم در جملات پرسشی و هم در جملات خبری مشاهده میکنیم که این امر توسط نمودارهای طیفنگاشتی نشان داده شده است و حاکی از آن است که عامل اصلی تعیینکنندۀ آهنگ در جملات،همان اوج آهنگ است که چون هستۀ آهنگین کلام است،بالاترین زیروبمی را دارد.
زدهام پرده فقط به خدا باز است همین جور {jاسکنj} در این نمودار،گفتار پیوسته از دو جمله تشکیل شده است؛جملۀ اول جملهای وابسته و دارای آهنگ افتان است؛جملۀ دوم نیز آهنگ افتان دارد؛اوج آهنگ در جملۀ اول بر روی اولین واژه یعنی «ha?mijur» و اوج آهنگ در جملۀ دوم بر روی «parda?» قرار دارد.
میشود پر خاک همه پردهها {jاسکنj} در این نمودار،جملۀ نمایش داده شده یک جملۀ وابسته است که دارای آهنگ خیزان است؛اوج آهنگ بر روی هجای اول واژۀ «ha?ma» قرار دارد."