خلاصة:
در بررسی روند فراگیری زبان اول، همة محققین در این مورد اتفاقنظر دارند که کودک با استفاده از نوعی توانایی ذاتی، تجارب فیزیکی و اجتماعی موفق به فراگیری زبان میگردد. چگونگی فراگیری زبان در کودک از مباحث مهم روانشناسی زبان است که میتوان این موضوع را از جنبههای گوناگونی مورد بررسی قرار داد؛ یکی از جنبههای مهم در فراگیری زبان، گسترش واژگان کودک و تأثیر عوامل مختلف در این روند است. مهدکودک بهعنوان یک نهاد اجتماعی یکی از عوامل مؤثر در این روند است زیرا کودک در تعامل با گروهی از همسالان قرار دارد. موضوع پژوهش حاضر رابطة مهدکودک و گسترش واژگان در کودکان پیشدبستانی است که برای اجرای آن از روش میدانی استفاده میشود. این پژوهش شامل دو فرضیه و دو پرسش است. جامعة آماری 40 نفر از کودکان پیشدبستانی 6-5 سال شهرستان رشت را در برمیگیرد که از دو گروه آزمایش و گواه تشکیل میشوند. کودکانی که تحت آموزش مهدکودک قرارگرفتهاند، گروه آزمایش و کودکانی که تحت آموزش مهدکودک قرار نگرفتهاند، گروه گواه نامیده میشوند. روش جمعآوری اطلاعات به صورت شفاهی و گفتاری است. برای بررسی فرضیهها با استفاده از کارتهای آموزشی از کودکان، آزمون گرفته میشود. این کارتها دارای کلمات و جاهای خالی مربوط به هر کلمه هستند و هر فردی که بتواند همة خانههای خالی را پر کند، امتیاز میگیرد. در ابتدا، کارت تصویری بدون واژگان به کودکان نشان داده میشود و از آنها خواسته میشود تا نام تصاویر را بگویند که هر تصویر 1 نمره دارد؛ سپس کارت واژگان بدون تصویر به آنها نشان داده میشود و از آنها خواسته میشود واژگان را بخوانند. امتیاز در این مرحله نیز مانند مراحل قبلی محاسبه میشود. اطلاعات جمعآوریشده، از طریق نرمافزار SPSS و با استفاده از آزمون t مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت، مقایسة میانگین تستها بین دو گروه آزمایش و گواه در قالب جدول و نمودار ارائه میشود و در پایان، نتیجة پژوهش مطرح میشود.
ملخص الجهاز:
"مفیدی (1387: 46) آموزش در دوران قبل از دبستان را یکی از عوامل مؤثر در گسترش زبان و لغتآموزی میداند، بهخصوص برای کودکانی که به گویش محلی صحبت میکنند و باطنی (1390: 151) بر این باور است "اگرچه سهم پدر و مادر و پرستار در آموختن زبان به کودک بسیار مهم است و اگرچه سهم مدرسه در تلطیف و پرورش زبان قابل توجه است، با وجود این کودک قسمت اعظم زبان خود را از کودکان همسال خود یاد میگیرد".
کودک هرچه بیشتر در ارتباط با محیطهای اجتماعی بویژه مهدکودکها و همسالان خود قرار گیرد در رشد زبانی وی مؤثر است، کودک ممکن است در محیط خانه در ارتباط با والدین یا خواهر و برادر و خیلی از اعضای فامیل باشد ولی وقتی در محیط مهدکودک قرار میگیرد چون ارتباط بیشتری با همسالان خود دارد حس رقابت در وی تقویت شده و زمینة یادگیری کلمات بیشتری برای کودک فراهم میشود بنابراین باید به عوامل رشد زبان و زبانآموزی کودک توجه خاص نمود، یکی از این عوامل مهدکودک است.
انجام میشود که در پیشرفت زبانی بویژه ذخیرة واژگان تأثیر فراوانی دارد و سبب رشد گفتار و موفقیت تحصیلی کودک در مراحل بعدی تحصیل خواهد شد، نکتة قابل ذکر این است که کشور ایران دارای فرهنگ متنوعی است، گذراندن دوران آمادگی و پیشدبستانی برای کودکان فقط یک امر مصرفی محسوب نمیشود بلکه نوعی سرمایهگذاری است زیرا این امر سبب یادگیری زبان رسمی آموزش برای آن دسته از کودکانی میشود که به زبان و گویشی غیر از زبان رسمی تکلم میکنند."