خلاصة:
در این نوشتار، تلاش شده است با استفاده از مبانی عرفان و فلسفه اسلامی در قالبی نوین اما برهانی، اثبات شود که تحقق تمدن مهدوی در بستر حیات اجتماعی، به ظهور حداکثری مقامات انسان کامل به عنوان غایت آفرینش خواهد انجامید و در حقیقت، عمیق ترین افق در ارزیابی دستاورد های تمدن مهدوی، افقی است که در آن، ظهور حضرت حجت از منظر ظهور تام مقامات انسان کامل مورد بررسی قرار گیرد. به این منظور، ابتدا تبیینی مختصر از جایگاه انسان کامل در هندسه نظام آفرینش ارائه شده است تا از این منظر عمیق، مبانی مورد نیاز برای تبیین نسبت میان مهدویت و غایت آفرینش فراهم آید و آن گاه در ادامه در تبیین چگونگی رابطه ظهور کثرت و وحدت در قوس نزول آفرینش، اثبات شده است که با ظهور کثرات در قوس نزول آفرینش و پدیدار شدن تزاحمات و تصادمات میان آن ها، طلبی وجودی برای ظهور وحدت در میان این کثرات پدید خواهد آمد که مقدمه ظهور وحدتی انسجام بخش بین کثرات خواهد بود. سپس با افزودن این مقدمه مهم که اوج کثرت در قوس نزول آفرینش، از آن حیات اجتماعی بشر است، این نتیجه به نحو برهانی حاصل شده است که اوج وحدت نیز _ که از آن مقام انسان کامل است _ در همین بستر اجتماع امکان ظهور می یابد. به بیان دیگر، ظهور کمالات و مقامات انسان کامل به عنوان غایت آفرینش، ضرورتا نیازمند بستر حیات اجتماعی است که در تمدن مهدوی فعلیت کامل می یابد و از این منظر، نقش و جایگاه تمدن مهدوی ظهور تفصیلی مقامات انسان کامل خواهد بود.
In this writing، it is tried to، with the use of fundamentals of Islamic philosophy and mysticism in a new and yet dialectical pattern، prove that fulfillment of Mahdist civilization in the social context will happen by the appearance of utmost stations of perfect man which is the goal of creation. In fact the deepest outlook in evaluating the Mahdist civilization is the outlook in which the appearance of Imam Mahdi is viewed through the perfection of stations of perfect man. Hence، we will briefly clarify the position of perfect man in the overall system of creation، so that based on this deep viewpoint the needed basics for clarifying the relation between the nature of Mahdaviyyat and the goal of creation are shaped. And after illustrating the manner of the relation between appearance of multiplicity and unity in the arc of descent of creation، it is proved that with the appearance of multiples in the arc of descent of creation and appearance of collisions and jostles among them there will be created an essential desire for unity among them. This sets the ground for the appearance of a unity that unifies between the multiples. Considering the fact that the utmost level of multiplicity in the arc of descent of creation belongs to social life of man، we can conclude dialectically that the climax of unity is among men. This position belongs to perfect man. In other words، the appearance of perfect human attributes and a perfect man as the goal of creation necessarily needs a context of social life to actualize perfectly in a Mahdist civilization. Hence، the role and duty of Mahdist civilization is to make the stations of perfect man appear in detail.
ملخص الجهاز:
"هندسه نظام آفرینش از منظر عرفان و جایگاه انسان کامل در آن در عرفان اسلامی و نیز در حکمت متعالیه، حق تعالی به عنوان تنها مصداق حقیقی کمال، یگانه موجودی است که همه کمالاتی که در عوالم گوناگون و به حسب مشاهد و مناظر متفاوت یافت میشود؛ ظهور تفصیلی کمالات اویند (آملی، 1368: 659 و 667 و 668؛ قیصری، 1375: 16؛ ابنترکه، بیتا: 255؛ ملاصدرا، 1360ب: 42) و هر کدام از مخلوقات به اندازه سعه و ظرفیت وجودی خود کمالی از کمالات او را به نمایش میگذارند.
دو مسیر گوناگون در تحقق آمادگی اجتماعی برای ظهور مقامات انسان کامل بر اساس مطالب ارائه شده میتوان نتیجه گرفت که ظهور تام انسان کامل در بستر حیات اجتماعی زمانی محقق میگردد که طلب وجودی حیات اجتماعی بشر برای دستیابی به عاملی وحدت بخش، تنها با بروز تام مقام انسان کامل امکان پاسخ دادن داشته باشد و با توجه به مطالب پیشین روشن میگردد که یکی از راههای بالفعل شدن چنین طلبی در بستر حیات اجتماعی، ظهور حداکثری کثرات اجتماعی است؛ به گونهای که با بروز تزاحمات و تصادمات میان آن کثرات، این خود آگاهی با گذر زمان در عمق جان حیات اجتماعی پدید آید که جز وحدت جامع انسان کامل هیچ عاملی نخواهد توانست میان این همه کثرات وحدت و انسجام پدید آورد و در نتیجه بروز این طلب عمیق در عمق وجود اجتماع، امکان ظهور تام مقام انسان کامل در بستر حیات اجتماعی پدید آید."