خلاصة:
با ارتکاب تعدی یا تفریط امین، ید امانی وی به ید ضمانی تبدیل می شود و دیگر مجال بهره مندی از ثمرات ید امانی، برای وی وجود نخواهد داشت. به همین دلیل، تا هنگامی که امین، در حال تعدی یا تفریط در باره مال امانت است، مجازات مدنی او به وسیله نفی آثار امانی و حمل آثار ضمانی، مشروع و موجه خواهد بود. اما آنچه باید در باره آن به مداقه پرداخت، این است که اگر امین، از تقصیر خویش پشیمان شود و تعدی و تفریط سابق را ترک کند و دو باره به نگهداری مال امانتی مبادرت کند، می توان ضمن منتفی کردن مجازات مدنی وی، بازگشت ید امانی را برای وی متصور شد؟دیدگاههای فقهایی که به این بحث ورود یافته اند،در یک تقسیم بندی مرسوم،در سه دیدگاه خلاصه می شود:جمعی بازگشت و جمعی دیگر بازنگشتن ید امانی را ترجیح داده اند.عده ای نیز با در پیش گرفتن راه میانه،در مواردی قائل به بازگشت ید امانی و در موارد دیگر قائل به بازنگشتن ید امانی به امین تارک تقصیر،شده اند.در این مقاله،ضمن تحلیل نظرهای مطرح شده،تقسیم بندی بدیعی در این حوزه عرضه می گردد و همچنین رهیافتی مناسب به ویژه در باب بازگشت قهری ید امانی به امین تارک از تقصیر،ارائه می شود.