خلاصة:
پرداختن به موضوع مهمی چون زلزله، با وجود همه مطالعات و برنامهریزیهای انجام شده، هنوز هم جایگاه اساسی در مدیریت بحران دارد؛ چرا که با وجود اقدامات پیشگیرانه در برنامههای مقابله با بحران زلزله در سراسر کشور، اخبار رسیده از زلزلههای اخیر، حاکی از عدم برنامهریزی مناسب و نبود هماهنگی و اقدام بهموقع در مراحل مختلف کنترل بحران است. به نظر میرسد بررسی عوامل مهم مرحله قبل، حین و پس از زلزله، می تواند جامعنگری در حوزه برنامهریزی بحران و سناریوپردازی برای مواجهه خردمندانه با آن را افزایش داده و به مدیران و مسئولان، امکان تصمیمگیری و اقدام مناسب را در هر مرحله بدهد. در این پژوهش ابتدا به روش تحلیل مضمون، شاخصهای مهم مرحله قبل، حین و پس از زلزله شناسایی شدند. سپس کدهای اولیه با استفاده از نرمافزار MAXQDA چندین مرتبه مورد تحلیل و بازبینی قرار گرفته و به سپس به کمک تکنیک دلفی فازی، شاخصهای مشخص شده در هر مرحله و زیرشاخصهای آنها، امتیازبندی و مهمترین اقدام در هر شاخص و زیرشاخص رصد شده است. در مرحله قبل از زلزله، مجموعا 6 شاخص و 29 زیرشاخص، در مرحله پاسخ به زلزله،6 شاخص و 20 زیرشاخص و مرحله پس از زلزله، 3 شاخص و 15 زیرشاخص شناسایی شدند و متناسب با روش پژوهش راهکارها و تجزیه و تحلیلهای فازی ارائه شده است.نمونه آماری پژوهش مشتمل بر 28 نفر از اساتید مجرب و صاحبنظر در حیطههای فوقالذکر بوده که به روش گلوله برفی انتخاب گردیدهاند.پرداختن به موضوع مهمی چون زلزله ، با وجود همه مطالعات و برنامه ریزی های انجام شده ، هنوز هم جایگاه اساسی در مدیریت بحران دارد؛ چرا که با وجود اقدامات پیشگیرانه در برنامه های مقابله با بحران زلزله در سراسر کشور، اخبار رسیده از زلزله های اخیر، حاکی از عدم برنامه ریزی مناسب و نبود هماهنگی و اقدام به موقع در مراحل مختلف کنترل بحران است . به نظر می رسد بررسی عوامل مهم مرحله قبل ، حین و پس از زلزله ، می تواند جامع نگری در حوزه برنامه ریزی بحران و سناریوپردازی برای مواجهه خردمندانه با آن را افزایش داده و به مدیران و مسئولان ، امکان تصمیم گیری و اقدام مناسب را در هر مرحله بدهد. در این پژوهش ابتدا به روش تحلیل مضمون ، شاخص های مهم مرحله قبل ، حین و پس از زلزله شناسایی شدند. سپس کدهای اولیه با استفاده از نرم افزار MAXQDA چندین مرتبه مورد تحلیل و بازبینی قرار گرفته و به سپس به کمک تکنیک دلفی فازی ، شاخص های مشخص شده در هر مرحله و زیرشاخص های آنها، امتیازبندی و مهم ترین اقدام در هر شاخص و زیرشاخص رصد شده است . در مرحله قبل از زلزله ، مجموعا ٦ شاخص و ٢٩ زیرشاخص ، در مرحله پاسخ به زلزله ،٦ شاخص و ٢٠ زیرشاخص و مرحله پس از زلزله ، ٣ شاخص و ١٥ زیرشاخص شناسایی شدند و متناسب با روش پژوهش راهکارها و تجزیه و تحلیل های فازی ارائه شده است .نمونه آماری پژوهش مشتمل بر ٢٨ نفر از اساتید مجرب و صاحب نظر در حیطه های فوق الذکر بوده که به روش گلوله برفی انتخاب گردیده اند.
ملخص الجهاز:
"پژوهش با سه سؤال زیر آغاز می شود: برای هرکدام از مراحل قبل ، حین و پس از زلزله در مدیریت بحران ، چه اقداماتی باید صورت بگیرد؟ هر کدام از اقدامات ، شامل چه فعالیت های جزیی تری می شوند؟ ضروری ترین فعالیت ها کدامند؟ روش تحقیق تکنیک جمع آوری اطلاعات در مرحله اول و دوم پژوهش حاضر، روش مصاحبه عمیق است .
یعنی به جای اینکه پس از زلزله ، تلاش و بودجه دولت معطوف به بازسازی منازل مسکونی مردم شود، دولت بودجه خود را به بازسازی زیرساخت های شهری صرف کند و مردم هم با مبلغی که از شرکت های بیمه بابت خسارت دریافت می کنند به بازسازی منازل بپردازند (پایگاه اطلاع رسانی تخصی صنعت بیمه ، ١٣٩٢) -2 مرحله پاسخ به زلزله ٢-١- تخلیه یا پناه دادن : شامل شناسایی نقاط آسیب دیده به منظور جستجو و نجات مفقودین ، اسکان اضطراری (عزیزپور و همکاران ، ١٣٩٠) و تهیه سرپناه مناسب (٢٠١١ ,FEMA) و جلوگیری از ورود افراد غیر متخصص به منطقه (عظیمی ، ١٣٩١، ١٠٢) است .
گرچه ممکن است که به طور پراکنده اقدامات صورت گرفته در سازمان های مذکور (مثل تعبیه فضاهای اسکان اضطراری در شهر تهران یا افزایش آگاهی و مشارکت مردم )، مفید واقع شود، اما نمی توان امیدوار بود که بدون طرح جامع و هماهنگی سازمان ها و قوانین مناسب ، در مدیریت بحران زلزله موفق گردید."