خلاصة:
تنها راه رهایی از دشواری فهم بحث عکس نقیض خونجی، پیبردن به گزارههای همیشه صادق نزد این منطقدان است. گزارههای همیشه صادق خونجی آنگونه با بحث عکس نقیض درآمیختهاند که دانستن آن، درک نیمی از بحث عکس نقیض وی است. در راستای پیشبرد مباحث ارزندة منطق قدیم بهخصوص مباحث ارزندة کتاب کشفالاسرار خونجی، در این مقاله به گزارههای همیشه صادق خونجی پرداخته شده است.صورتبندی گزارههای همیشه صادق نزد خونجی و مواجهه با همیشه صادق نبودن این گزارهها در منطق جدید، شاهدی بر این ادعاست که یا صورتبندی این گزارهها دارای اشکال است یا منطق خونجی با منطق جدید، تفاوت دارد. در این مقاله، نشان دادهایم که هم صورتبندی این گزارهها در منطق جدید دارای اشکال است و هم خونجی در منطق خود از اصل موضوعی بهره برده که منطق جدید فاقد آن است.
ملخص الجهاز:
(فلاحی، 1389، ص110) از آنرو که دستهبندی درون جدول ارائه شده توسط فلاحی، در مورد هر کدام از محصورات اربع صدق مینماید، جهت آسانتر شدن فهم تقسیم خونجی از گزاره، جدول فلاحی را در این فصل آورده و به کمک آن، به صورتبندی اقسام موجبة جزئیه میپردازیم: جدول 1: نمایش جدولی گزارههای خونجی توسط فلاحی کیفیت کمیت خارجیه مطلقه خارجیه الموضوع حقیقیه الموضوع حقیقیه مطلقه محصلهالطرفین 1 2 3 4 معدولهالموضوع 5 6 7 8 سالبهالموضوع 9 10 11 12 معدولهالمحمول 13 14 15 16 سالبهالمحمول 17 18 19 20 معدولهالطرفین 21 22 23 24 سالبهالطرفین 25 26 27 28 معدولهالموضوع، سالبهالمحمول 29 30 31 32 سالبهالموضوع، معدولهالمحمول 33 34 35 36 فلاحی، این 36 گزاره را به چهار دستة زیر تقسیم کرده است: الف: محصلهالطرفین (1-4) ب: محصلهالمحمول (5-12) ج: محصلهالموضوع (13-20) د: غیرمحصله (21-36) از میان این چهار دسته، تنها دستة دوم و چهارم (ب و د) در بحث عکس نقیض گزارة محصلهالطرفین، کاربرد دارند؛ زیرا موضوع عکس نقیض، نقیض محمول گزارة اصل است، اما محمول عکس نقیض میتواند خود موضوع اصل یا نقیض آن باشد.
بنابراین از دو صورتبندی ارائه شده برای گزارة موجبة جزئیة «سالبهالموضوع ـ معدولهالمحمول، خارجیهالموضوع»، فقط صورتبندی بر اساس تحلیل مشروط (در حالتی که شرطی موجود در آن شرطی استلزام مادی است)، در منطق خونجی همیشه صادق است.
بنابراین، صورتبندی گزارة موجبة جزئیة «سالبهالموضوع به اعتبار دوم (خارجیهالموضوع)»، فقط بر اساس تحلیل مشروط (در حالتی که شرطی موجود در آن، شرطی استلزام مادی است)، در منطق خونجی همیشه صادق است.