خلاصة:
این مقاله بر مبنای دانش نام شناسی ، به بررسی شخصیت های قصّه های عامیانه می پردازد. مبنای بررسی ها قصّة فیروزشاه نامه است ؛ زیرا در این رمانس عامیانه ٢٣٤ شخصیت با تیپ های اجتماعی مختلف و تنوع نام ها دیده می شود. علاوه بر این ، با مراجعه موردی به سایر رمانس های عیاری؛ چون ابومسلم نامه ، اسکندرنامه ، امیرارسلان نامدار، سمک عیار، حسین کرد شبستری، حمزه نامه و داراب نامه طرسوسی به مقایسه و تحلیل نامهای اشخاص داستانی این آثار نیز پرداخته ایم . هدف این پژوهش ، تحلیل و بررسی نام شخصیت های مختلف از منظرهایی ؛ چون تیپ اجتماعی ، معنا و مفهوم ، ساختار، آوا، مکان زندگی و جنسیت است . با این تقسیم بندی نام شخصیت ها بر مبنای تیپ اجتماعی افراد؛ حیوانات و موجودات وهمی و نامهای معنادار و بی معنا و نامهای ساده ، مشتق و ترکیبی و نامهای یک هجایی ، دو هجایی ، سه هجایی ، چهار هجایی و بیشتر و نام های پسوند دار مکانی و نامهای زن و مرد تفکیک و تحلیل شده است . نتایج بیانگر آن است که شاهان ١٧%، صاحب منصبان ، جنگجویان ، غلامان ٩٨%، اربابان معرفت ١%، فرهیختگان ٢%، اشرافیان ١%، عیاران ٧%، جادوگران ١%، پهلوانان ٦%، فرومایگان ٤%، زنان ١٠%، پیشه وران و صاحبان مشاغل ٣%، کودکان ١%، تاریخ دریافت مقاله : ۹۱/۲/۲ موجودات وهمی ٥% از شخصیت های داستان را به خود اختصاص داده اند. تعداد اسامی بی معنا با ٥٣% اسم ، تعداد بیشتری از اسامی و اسامی معنادار با ٤٧% کمترین میزان است . از نظر ساختار نیز نامهای ساده با ٦٧% اسم بیشتر از اسامی مشتق با ١٣% و اسامی ترکیبی با ٢٠% است . از منظر آوایی نیز نامهای سه هجایی با ٧٢% بیشترین سهم را در بر دارد. از منظر مکان زندگی حدود ٩% اسامی با توجه به پسوند اسمی که دارند به مکان زندگی شخصیت ها اشاره دارند و حدود ٩١% بدون پسوند مکانی هستند. در کل ّ از میان شخصیت های این داستان ١٠% را زنان و ٩٠% را مردان در بر گرفته اند.
The science of onomastics is a part of lexicology and a subsidiary section of general linguistics and helps us to analyze fiction characters through their names. This paper tries to analyze the characters of folk tales based on onomastics. The original text in this research is Firoozshah Nameh because it consists of more than 300 characters (human، demons and fairy) with positive and negative roles and various names. Noticing on the importance of this folk romance and few researches about it، this paper tries to introduce some literary values of it. Moreover it refers to other important Iranian folk romances like Abumoslim Nameh، Iskandar Nameh، Amir Arsalan e Namdar،… and analyses the names of their characters. Based on onomastics it tries to show the relations between the names and themes of the story. This paper is amongst the first researches in onomastics of fiction characters in Iran، so with dividing the names of characters and offering the statistical analysis it can be a pattern for other similar debates in other literary fields.
ملخص الجهاز:
"ناگزیریم به جهت آماری تکرار اسامی را نیز در شمارش لحاظ کنیم : قادر، بهمن ٣بار، قاهر، بهرام ، بهروز، بهزاد، فرامرز، خسرو٢بار، سیامک، __________________________________________________________________ هوشنگ ، مهتاب ، مهر، خورشید، شیرین ، داراب ، دارادار، مظفر، رستم ، جمشید، کرمان ، فیروز٢بار، سنبل ، سلیمان ، آدم ، نارون ، ناس ، نشاط ، زرنگ ، آشوب ، طوس ، کیوان ، ایران ، نشواد، کنانه ، رشنواد، رشنود، اردوان ، التان ، الیان ، ایقد، باسیدو، خناس ، بالغ ، براهمن ، تلوین ، توغان ، جحیم ، جعل ، جمطور، جمهور،جبلان ، شکال ، شکمون ، عالم ، ساوی، هور، هوران ، هورلند، سربات ، سرطاق ، سرغان ، سرمق ، سرنجان ، سرور، چهر، شیطان ، شنکلاس ، قهار، قهر، قیر، قیطاس ، قیلاس ، قیلوس ، قاپور، قار، قارن ، قاطور، قبط ، قبیر، قتال ، قزاق ، قجقاج ٢بار، طغرا، غراب ، غار، غور، طوراق ، علطور، علاج ، عملوق ، طارق ، طوقان ، طماطور، طهمور، طیطوس ، ضاد، لاهوت ، لندیور، هروشنگ ، منکلوس ، منکوس ، منکو، لول ، ماهور، میگون ، میلان ، میلاد، لاطور، کافور، کلکال ، کلنکو، کملاس ، کاورون ، کاهیار ، کندو، کودریس ، کید، کوشنگ ، کتوان ، کلب دندان ، کتایی قان ، هرنقالیس ، کولا، طاطوس ، هی آلوت ، هیالو، هی لاکوت ، هارون ، هولنگ ، هومار، مهروشنگ ، سندلوس ، کی کی لالوت ، کلاشنگ ، کلاهوت ، سنگاسنگ ، شنکاشوب ، عبدالخالق ، عین الحیات ، شفاالملک، ابوالوفا، ابوالفتح ، تاج الملوک، خزیمه الابرش ، عیشوشنگ ، عنبر، طوطی ، طوفان ، طومار (١٥٧ اسم =٦٧%)."