خلاصة:
بهائیت و تصوف با قدمت چندصدساله از فرقه‌های فعال استان اصفهان هستند. تلاش‌های رو به گسترش این دو فرقه در سطح استان اصفهان به لحاظ نقشی که در تجزیه مذهبی و تضعیف انسجام نظام اجتماعی ایران ایفا می‌کنند، اهمیت شناخت بیش از پیش این فرقه‌ها را نشان می‌دهد. بررسی فعالیت فرقه‌های معنویت‌گرای فعال شهر اصفهان، هدف اصلی این پژوهش به شمار می‌آید.جامعه آماری مورد مطالعه بهائیان ساکن شهر اصفهان و صوفیان سلسله نعمت‌اللهی گنابادی اصفهان هستند و روش تحقیق در جمع‌آوری اطلاعات «مصاحبه عمیق اقناعی» است. در این روش با توجه به نیاز به ارائه اطلاعات واقعی از سوی مصاحبه‌شونده، مصاحبه‌ها به صورت نیمه‌باز انجام شده است.یافته‌های پژوهش، بیان‌گر آن است که همۀ فعالیت‌های دو فرقۀ بهائیت و تصوف سلسله نعمت‌اللهی گنابادی در اصفهان با محوریت چهار عامل «تکلیف‌گریزی»، «ناآگاهی و خردگریزی»، «به انحراف کشیده شدن باور مهدویت» و «نابسامانی‌های اجتماعی و اقتصادی» انجام می‌شود.
ملخص الجهاز:
"فرقه بهائیت در اصفهان برای پیروان خود چه فرصت‌هایی ایجاد می‌کند؟ سؤال اول: آیا پیروان دین بهائیت در شرایط فعلی جامعه، آزادی عمل دارند؟ با توجه به این‌که بر اساس قانون، «تشکیلات فرقه بهائیت در تمامی رده‌ها غیرقانونی و غیر رسمی است» هدف از طرح این سؤال این بود که بدانیم از نظر بهائیان، میزان آزادی عمل آنان در جامعه به چه میزان است و آیا از آن به عنوان یک فرصت در جذب سایر افراد برای ورود به این فرقه استفاده می‌کنند؟ تقریبا هر پنج نفر گفتند که در سال‌های اخیر، آزادی بهائیان بسیار محدود شده و تشکیل جلسات و محافل خانگی _ که به صورت هفتگی برگزار می‌شود _ به دلیل تشدید کنترل‌ها از طرف نظام بسیار سخت شده است.
در حال حاضر شیوه‌های جذب افراد در فرقه تصوف در اصفهان چگونه است؟ سؤال اول: از آن‌جا که معمولا ݢݢݢݢاعضای هر گروهی که در جایگاه اقلیت است، سعی می‌کنند از همدیگر حمایت‌هایی را داشته باشند، آیا دراویش نعمت‌اللهی اصفهان نیز نسبت به هم چنین حمایت‌هایی را دارند؟ صوفیان بیان کردند که پیروان تصوف، خود به چندین گروه تقسیم شده‌اند و هر گروهی دارای عقاید خاص خویش است و معمولا صوفیان در گروه‌های مختلف با یکدیگر رابطه خوبی ندارند."
(
, 
, 
)
