خلاصة:
پژوهش حاضر درصدد مطالعه عدالت اجتماعی در خطبههای نماز جمعه تهران در دوران دفاع مقدس و سازندگی است. ازآنجاکه از میان خطبای نماز جمعه تهران، تنها حضرت آیتالله خامنهای و آیتالله رفسنجانی بهطور نظاممند مباحثی را به عدالت اجتماعی اختصاص دادهاند، لذا فقط خطبههای این دو خطیب بررسی میشود. برای چارچوب نظری از نظریات متفکران مسلمان ازجمله امام خمینی(ره)، شهید مطهری، دکتر شریعتی، سید قطب، شهید صدر و السباعی بهره گرفتهشده است. دادهها با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا تحلیلشده و عدالت اجتماعی به چهار مقوله اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی تقسیمشده است. ابزار گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر پرسشنامه معکوس است بهاینترتیب که ابتدا اطلاعات با پرسشنامه معکوس جمعآوری شد و در مرحله بعد برای تحلیل، دادهها وارد نرمافزارspss گردید. یافتهها بیانگر آن است که عدالت اقتصادی در این دوره مهمترین مقوله عدالت در نظر خطبای نماز جمعه است و مسئولان مشکلات کشور را در حوزه عدالت اقتصادی میدانستند.
ملخص الجهاز:
"مصادیق عدالت اقتصادی در پرسشنامه شامل نفی فرهنگ تجمل و اسراف، تشویق فرهنگ مصرف درست و بهاندازه، ایجاد شرایط کار تولیدی، رفع موانع تولید، توزیع عادلانه خدمات میان مناطق، توزیع عادلانه درآمد، توزیع عادلانه کالاهای تولیدشده، توزیع ثروت قابلواگذاری بین مردم، انجام مبادله عادلانه، نفی مبادلات غیرعادلانه، برقراری امینت مالکیت، احترام به دارایی مشروع افراد، حق مالکیت افراد بر مبنای کار، حق مالکیت دولت، حق مالکیت جامعه، رفع تضاد طبقاتی و نفی کمکاری افراد در مسؤولیتها میشود.
این جداول در زیر آمده است: جدول 1: مدل مفهومی تحقیق عدالت اجتماعی به معنای اعم مقوله بعد واحد تحلیل عدالت اقتصادی مصرف نفی فرهنگ تجمل و اسراف تشویق فرهنگ مصرف درست و بهاندازه تولید ایجاد کار تولیدی برای همه رفع موانع تولید برای همه توزیع توزیع عادلانه خدمات میان مناطق توزیع عادلانه کالاهای تولیدی توزیع عادلانه درآمد توزیع ثروت قابلواگذاری بین مردم مالکیت برقراری امنیت مالکیت احترام به دارایی مشروع افراد حق مالکیت افراد بر مبنای کار حق مالکیت دولت حق مالکیت جامعه رفع تضاد و نابرابری طبقاتی مبادله انجام مبادله عادلانه نفی مبادله غیرعادلانه خدمات نفی کمکاری افراد در مسئولیتها عدالت اجتماعی به معنای اعم عدالت اجتماعی-فرهنگی به معنای اخص فرهنگی شامل جنس،نژاد، اقلیت حق رأی حق بیان برابری در قانون برابری در فطرت و آفرینش حق آموزش حق انتخاب شغل حق استفاده از وسایل ارتباطجمعی(صداوسیما،مطبوعات،مخابرات) اجتماعی شامل طبقات و گروهها حق رأی حق بیان برابری در قانون برابری در فطرت و آفرینش حق آموزش حق انتخاب شغل حق استفاده از وسایل ارتباطجمعی(صداوسیما،مطبوعات،مخابرات) عدالت حقوقی قوانین عادلانه قانونگذاری عادلانه اجرای عادلانه قوانین داوری عادلانه داوری خصومتها به شیوه عادلانه تجزیهوتحلیل دادهها جدول 2 توزیع فراوانی خطبههای مرتبط با موضوع عدالت را در فاصله سالهای 1376-1360 نشان میدهد."