خلاصة:
هنری لوفور، جامعهشناس و فیلسوف مارکسیست فرانسوی، مبدع نظریه تولید فضاست. تحلیل بقای نظام اقتصادی سرمایهداری از طریق فضا و همچنین تاثیرات دولت و مردم بر فضا، از جمله مسائلی هستند که لوفور را به نظریه پردازی درباره فضا به عنوان یک محصول اجتماعی رهنمون کردند. لوفور به دنبال بررسی این موضوع بود که دولت چگونه بر کاربران فضا، از طریق فضا، هژمونی خود را اعمال میکند و همچنین به دنبال تغییری در مفهومپردازیهای رایج درباره فضا در علوم انسانی بود. لوفور با استفاده از منطق دیالکتیکی هگلی-مارکسی و تلقی خاص خود از این منطق به مفهومپردازی درباره فضا پرداخت. از نظر وی فضا فی نفسه (در مفهوم دکارتی) مفهومی تهی است و اصالتا باید فضا را اجتماعی در نظر گرفت. فضا از نظر لوفور، بودگاهی است که در آن نزاع طبقاتی رخ میدهد و همچنین محل تسلط دولت با ویژگیهای سرمایهدارانه است، از همین نقطه نظر لوفور به این نتیجه میرسد که فضا سیاسی نیز هست. به عبارتی از نظر لوفور، نه تنها فضا ناشی از شرایط و روابط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تولید میشود، بلکه در بازتولید آن شرایط و روابط نقشی مستقیم و اساسی ایفا میکند.
ملخص الجهاز:
لوفور با این پرسش اساسی همواره رو به رو بود که فضا چیست ، آیـا فضـا یـک بسـتر صـرف انتزاعی است ، یا اینکه ناشی از روابط انسان ها در محیطی که در آن زندگی می کنند،می باشد؟ آیا فضا مفهومی کلی است که به نحوی بی واسطه بین افراد برقرار است یا اینکه از طریق واسطه هایی بر افـراد از طریـق نظـام های قدرت اعمال میشود؟ لوفور نظریه تولید فضای خود را در تقابل با فضای انتزاعی و مطلق دکارتی بنیان نهاد.
از سوی دیگر صفت اجتماعی فضا از نظر لوفـور واجـد پیامدهایی نظیر روابط متقابل یا یکسویه قدرت و روابط اقتصادی است ، که از نظر لوفور حتی این موارد را نیـز نمی توان برروی محور مختصات دکارتی نشان داد.
٣- دیالکتیک فضا در نزد لوفور نقطه ای است که نیروها درون آن به نفی یکدیگر میپردازنـد تـا روال هـای فضایی را از آن خود کنند.
لوفور با تحلیل های متنوع خود به دنبال نشان دادن اهمیت کارکرد فضا، در باقی ماندن نظام سرمایه داری و همچنـین اهمیـت فضـا در مبـارزات طبقاتیاسـت ، از ١- این دیالکتیک به بررسی روابط مادی تولید اجتماع در طول زمان میپردازد و برخلاف دیالکتیک هگل آغازگاه آن آگاهی یـا هسـتی محـض نیست .
یعنـی ، آنگونـه کـه فضـا تحـت شرایط تاریخی تولید، تولید و بازتولید می شود؛ وی برای این مقصود دو رویکرد اساسی را اتخاذ می کند: ١- یکی از مفاهیم بسیار مهمی که لوفور آن را از مارکس وام مـی گیـرد؛ مفهـوم انتـزاع انضـمامی اسـت .
به این ترتیب موارد ذیل را مـی تـوان بـه عنوان مشخصه های اصلی فضای اجتماعی لوفور بیان نمود: ١ - فضا، سیاسی است .