خلاصة:
کیفیت زندگی معیاری برای فهم وضعیت و میزان رضایت شهروندان از برآورده شدن نیازهای مرتبط با ابعاد زندگیشان است. این معیار در دو بعد عینی و بعد ذهنی بررسی میگردد. اندازهگیری آن پیچیده و متأثر از مجموعه عوامل فراوانی است. با توجه به اهمیت سنجش کیفیت زندگی و نیز لزوم برنامهریزی صحیح و کارآمد برای بهبود و افزایش رفاه شهروندان، نوشتار حاضر میکوشد از نظر هدف با رویکردی کاربردی و با روش اسنادی و پیمایشی پس از تعریف مفهوم و نظریههای مرتبط با کیفیت زندگی، دو محله شش بادگیری(از محلات تاریخی) و محله شهرک دانشگاه(از محلات جدید و برنامهریزی شده) شهر یزد را از بعد ذهنی کیفیت زندگی بسنجد. در همین راستا پرسشنامهای در قالب 11 معیار اصلی و 34 شاخص بر اساس طیف لیکرت تنظیم و به صورت تصادفی بین سرپرستان ساکن محله توزیع گردید. جامعه آماری پژوهش 4020 نفر در محله شش بادگیری و 14555 در محله شهرک دانشگاه میباشد؛ که با استفاده از فرمول کوکران دو نمونه به ترتیب 300 و 330 تایی از هر محله انتخاب شد. تجزیه و تحلیل پرسشنامه با استفاده از روش آمار توصیفی، مدل تحلیل عاملی، آزمون تی و رگرسیون چند متغیره انجام گردیده است. با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش میتوان دریافت که محلات قدیم شهری علیرغم برخورداری از اکولوژی بومی- ارگانیک، کیفیت زندگی پایینتری نسبت به مناطق برنامهریزی شده دارد. این کیفیت در معیارهای محله، وضعیت بهداشت، امکانات و تسهیلات، تفریحی، مدیریت و به ویژه امنیت در محله شش بادگیری به پایین-ترین مقدار نسبت به میانه میرسد. همین معیارها در محله شهرک دانشگاه وضعیت بهتری داشته هرچند که در حد مطلوب نبوده، اما، از میانه بالاتر است.
ملخص الجهاز:
مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در بافت های قدیم و جدید شهر یزد (مورد مطالعه محله شش بادگیری و شهرک دانشگاه ) محمد حسین سرائی ، دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد مهدی علیان /، دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد امیررضا خاوریان ، دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، گروه جغرافیا، دانشگاه یزد چکیده کیفیــت زنــدگی معیــاری بــرای فهــم وضــعیت و میــزان رضــایت شــهروندان از بــرآورده شــدن نیازهای مرتبط با ابعـاد زندگیشـان اسـت .
همزمـان بـا گسـترش شهرنشینی ، برنامه ریزی شهری به نوعی بازنگری و بازاندیشی در اقدامات خود روی آورده است ؛ که نمود عینی آن توجه به مباحث اجتماعی و کیفی و تأکید روز افزون بر بحث کیفیـت زنـدگی بـه تـازگی در برنامـه ریـزی شهری ، جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده و بر همین اساس ، بسیاری از دولـت هـا بـا تـلاش هـای زیـاد، ارتقای کیفیت زندگی از طریق بررسی و شناخت شاخص های مربوط بـه آن را در زمـره اولویـت هـای نخسـت مدیریت شهری قرار داده اند و در جهت بهبود رضایت شهروندان خود می کوشند.
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل (٣): موقعیت محلات مورد مطالعه در شهر یزد ٥ - نتایج و بحث در پژوهش حاضر با توجه به هدف تحقیق و ابعاد کیفیت زنـدگی ، قلمروهـای یـازده گانـه مسـکن ، محلـه ، امنیت ، حمل و نقل ، امکانات ، تفریح ، اقتصاد، بهداشت ، سلامت ، روابط همسایگی و مدیریت به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است .