خلاصة:
یکی از نقاط قوت بانکداری اسـلامی در مقابـل بانکـداری متعـارف مشـارکت در سـود و زیـان فعالیت های تامین مالی شده توسط بانک در چارچوب قراردادهای مشـارکتی مـیباشـد. اجـرای صحیح تسهیلات مشارکتی نیازمند رعایت الزامـات شـرعی در کنـار الزامـات مـالی و اقتصـادی میباشد. این در حالی است که انتقادها و شواهد موجود در ارتباط با نحـوه فعالیـت بانـک هـای اسلامی در اعطای تسهیلات مشارکتی نشان از ناتوانی آن ها در اجرای صحیح و رعایت الزامـات شرعی و قانونی مربوط به این نوع تسهیلات میباشد. بنابراین معرفی روش هایی برای کمـک بـه بانکداری اسلامی جهت اجرای صحیح تسهیلات مشارکتی همواره مورد توجه کارشناسان تـامین مالی اسلامی بوده است . از جمله بازارهایی که میتواند نظام بانکی را در اجرای صحیح تسهیلات مشارکتی یاری رساند، بازار سرمایه میباشد. در مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی این فرضیه پرداخته میشود که «صندوق های پروژه محور میتوانند طی سه مرحله بررسی تقاضا، نظارت و اجرا و حسابرسی و تسویه ؛ بانک ها را در اجرای صـحیح تسهیلات مشارکتی یاری نمایند». در واقع این نوع از تعامل بـین صـندوق هـای پـروژه محـور و بانک های اسلامی علاوه بر کمک به بانک ها برای ورود به بخش هـای مختلـف اقتصـادی جهـت اعطای تسهیلات مشارکتی، زمینه کسب درآمد برای صندوق ها از طریق کارمزد ارائه خـدمات را فراهم خواهد کرد.
ملخص الجهاز:
"اگرچه یکی از اهداف این بـود کـه فعالیـت هـای بانکـداری اسلامی به سمت استفاده از عقدهای مشارکتی مانند مضاربه و مشارکت سوق داده شود (٧ :٢٠٠٥ ,Ahmed)؛ اما در عمل و بعد از گذر زمان ، مشاهده های به دست آمـده نشـان دادند که بانک ها بیشتر مایل هستند از عقدهای با بازدهی ثابت و از پیش تعیین شـده و کوتاه مدت تر فروش اقساطی استفاده کنند؛ البته این مشکل فقط به کشور ما برنمیگـردد بلکه در دیگر کشورهای اسلامی که کوشش برای نهادینه شدن نظام بانکـداری اسـلامی وجود دارد، نیز خودنمایی میکند (احمدیحاجیآبادی و بهاروندی، ١٣٨٩، ص ١٢٠).
صندوق های پروژه محور بـه عنـوان یکـی از نهادهـای فعـال در بـازار سرمایه به دلیل ارتباط مسـتقیم بـا بخـش واقعـی اقتصـاد و دارا بـودن ارکـان مختلـف (ارزشیاب ، حسابرسی، متولی و غیره ) جهت حداکثر کردن منـافع دارنـدگان واحـدهای سرمایه گذاری خود قادر هستند بانـک هـا را طـی سـه مرحلـه انتخـاب طـرح موضـوع مشارکت ، نظارت بر انجام طرح و مصرف وجوه و تسویه حساب و تعیین میـزان سـود هریک از طرفین یاری رساند."