خلاصة:
جنگل ها به عنوان سیستم هایی که قادرند رفتارهای کیفی و کم ی منابع آب را تنظیم کنند، همواره مطرح بوده و مطالعات مدون در این زمینه به اروپا، آمریکا و آفریقای شرقی برمیگردد. سعی این تحقیق نیز بر این بوده که نقش جنگل ها در حفاظت آب و کاهش سیلاب ها را از طریق مقایـسه ی میـزان نفـوذ پـذیری خـاک در کاربری جنگل با سایر کاربریهای اراضی بررسی شده و اثر آن را در وقوع سیل مخـرب مـرداد مـاه سـال ١٣٧٨ در حوزه آبخیز جنگلی نکارود نشان دهد. بر این اساس نقشه های کاربری اراضی این حوزه ی آبخیـز در سال های ١٣٤٦ و ١٣٧٨ در محیط GIS تهیه و مقایسه ی آن ها نشان داد که سطح جنگل ها در ایـن مـدت کاهش یافته است . سپس در هر کاربری (جنگل متراکم ، جنگل نیمه متراکم ، جنگـل تنـک ، مرتـع و اراضـی کشاورزی) ده نمونه انتخاب و نرخ نفوذ پذیری خاک در هر نمونه با حلقه های نفوذسنج دوبل اندازه گیـری شد. بر اساس نتایج به دست آمده ، بیشترین دامنه نفوذ و نفوذ پذیری متعلق به خاک کاربری جنگل متراکم و کمترین آن متعلق به کاربری کشاورزی میباشد. همچنین آزمون دانکن نشان داد که میان داده هـای مـشاهده شده ی نفوذ کاربری کشاورزی با سایر کاربریها تفاوت معنـی دار وجـود دارد. مـدل هورتـون نیـز بـرای محاسبه ی میزان نفوذ در خاک کاربریهای این حوزه مناسب است . در نهایت تغییـرات پوشـش گیـاهی در اراضی بالادست ، به عنوان عاملی مؤثر در تغییر نفوذپذیری خاک و حجم سیلاب ها مورد تأکید قرار گرفته و به عنوان دلیل اصلی سیل نکا در سال ١٣٧٨ معرفی شدند.
ملخص الجهاز:
"بررسی ارتباط میان تغییر کاربری اراضی و نرخ نفوذ پذیری خاک و تأثیر آن در وقوع سیل سال ١٣٧٨ در حوزه آبخیز جنگلی نکارود حنانه محمدی کنگرانی استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان مجتبی خلیلی زاده استادیار دانشگاه آزاد اسلامی – واحد لارستان ارشک حلی ساز دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی ، دانشگاه تهران چکیده واژگان کلیدی: مقدمه از گذشته های دور این عقیده که همواره جنگل ها بر تولید آب ، جلوگیری از ایجـاد سـیلاب و کـاهش فرسـایش مؤثرند، وجود داشته است ؛ اما تا اوایل قرن بیستم بیشتر نظرات به صورت تئوری بوده و تحقیق ثبت شـده ای در این زمینه وجود نداشته است (پوراغنیایی،١٣٨٠).
5 0 0 10 20 30 40 50 60 زمان (دقیقه ) شکل ٥: نمودار مقایسه تطبیقی معادله نفوذ در کاربریهای مختلف 5 [به تصویر مراجعه شود] شکل ٦: نمودار مقایسه تطبیقی میزان نفوذ اولیه ، نهایی و دامنه نفوذ در کاربریهای مختلف [به تصویر مراجعه شود] شکل ٧: نمودار مقایسه تطبیقی زمان رسیدن به وضعیت اشباع در کاربریهای مختلف بحث و نتیجه گیری بررسی نقشه های کاربری اراضی سال های ١٣٤٦ و ١٣٧٨ و نیز مقایسه ی تغییرات کاربری صورت گرفتـه در ایـن بازه ی زمانی نشان دهنده ی تخریب کمی و کیفی پوشش گیاهی حوزه ی آبخیز نکارود و تبدیل جنگل هـای دارای تراکم بالا و متوسط به جنگل های تنک ، مراتع و زمین های کشاورزی میباشد."