خلاصة:
در فرهنگ اسلامی شناخت وحی و کیفیت نزول آن بر قلب حضرت پیامبر(ص) تا این اندازه از اهمیت برخوردار است که صدرالمتالّهین شیرازی معتقد است: همان گونه که به هر مومنی ایمان به آن‌چه بر پیامبران فرو فرستاده شده لازم است، دانستن چگونگی نزول وحی نیز بر عهدة هر عالم است.پژوهش حاضر درصدد است با ارائه تعریفی از مفهوم وحی، به اقسام و اشکال آن و نیز بررسی نظریات مفسّران و متکلّمان مسلمان درباره کیفیت و طریقه نزول کامل ترین و عالی ترین دستاورد وحی اسلامی(= قرآن کریم) بر قلب حضرت پیامبر(ص) بپردازد.به‌نظر می‌رسد وحی در کاربرد کلامی، تفاوت‌هایی با کاربرد قرآنی آن دارد و همچنین انزال معنا و تنزیل لفظ قرآن کریم، هردو بر قلب حضرت پیامبر(ص) حادث شده و هیچ‌کدام از این دو مفهوم را نباید از مفهوم نزول قرآن کریم جدا دانست. در آرای مفسّران و متکلّمان مسلمان، نظریه نزول لفظی ( =کلام خدا بودن قرآن) درباره شیوه نزول قرآن کریم از وثاقت و اعتبار بالاتری برخوردار است. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی به اثبات مدعای خویش می‌پردازد.
ملخص الجهاز:
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری وحی در فرهنگ اسلامی به شش معنا تعریف شده، اما در همه این تعاریف می‌توان به قدر جامع مشترکی دست یافت که عبارتست از: الف) سرعت در تفهیم ب) در خفا و سری بودن باید دانست که وحی، شعور و درک ویژه در باطن پیامبران است و به موجب آن خداوند متعال با شیوه‌ای سری انواع هدایت و علم را به پیامبران اعلام می‌کند.
وحی در علم کلام عبارت است از تفهیم مطالبی از طرف خداوند به انسان از راه غیرمتعارف که در میان انسان‌ها برای فهمیدن معمول است، ولیکن از منظر عموم صاحب نظران، وحی در کاربرد قرآنی به شش دسته اطلاق شده و در این کتاب شریف به صورت مشترک معنوی به کار رفته است.
وحی در علم کلام عبارت است از تفهیم مطالبی از طرف خداوند به انسان از راه غیرمتعارف که در میان انسان‌ها برای فهمیدن معمول است، ولیکن از منظر عموم صاحب نظران، وحی در کاربرد قرآنی به شش دسته اطلاق شده و در این کتاب شریف به صورت مشترک معنوی به کار رفته است.
نظریاتی در خصوص نزول قرآن وجود دارد که عبارتند از: الف) نزول لفظی ب) نزول معنایی ج) انکار نزول( به مثابة تجربه دینی) د) نزول حقیقت مجرده نتیجه پایانی آن که، مشهور دیدگاه مفسران و متکلمان آن است که هم انزال معنای قرآن (که به‌طور دفعی، باطنی وکلی در شب قدر اتفاق افتاده)و هم تنزیل لفظ قرآن (که به گونة تدریجی، ظاهری و تأویلی در مدت بیست سال رخ داده)هردو بر قلب پاک حضرت پیامبر(ص) نازل شده و هیچ کدام از این دو مفهوم را نباید از معنای نزول قرآن کریم جدا کرد.
(
, 
, 
)
