خلاصة:
نقش شهود در فلسفه بسیار گسترده است . این گستردگی نقش و اهمیت ویژه آن به خاطر کاربردی است که برای شهود به عنوان شاهد و گواه در توجیه بسیاری از باورهای مبنایی در نظر گرفته میشود. از آشناترین موارد ایفای چنین نقشی برای شهود میتوان به مثال هایی چون گتیه در معرفت شناسی، ملت چین در فسلفه ذهن ، یا پیوند عضو در فلسفه اخلاق و غیره اشاره کرد. آنچه در این مثال ها اهمیت دارد آن است که در تمامی آنها شهودهای عقلانی، عام و جهانشمول در نظر گرفته میشوند. اما در ادامه پروژه کواین در طبیعیسازی معرفت شناسی و نظریات برونیگرایانه معرفت شناسانی چون گلدمن ، جریان متاخری که «فلسفه آزمایش گرانه » خوانده میشود، سعی نموده شهود را به صورت علمی و آزمایشگاهی بررسی کند. این شیوه بررسی به نقش علم و دستاوردهای آن برای حل مسائل فلسفی بسیار توجه دارد و با طرح آزمایش هایی سعی نموده نشان دهد که تفاوت های فرهنگی موجد تفاوت در شهود عقلانی و یا اخلاقی افراد بوده و دیگر نمیتوان شهود را دستاویز و ابزاری برای طرح نظریه خود در نظر گرفت .
ملخص الجهاز:
"» به ویژه از آنجا گلدمن بر مبنای رویکرد برونیگرایانه خویش ، از که آنها گمان میکنند «میتوان نمونه ی معقولی همان ابتدا خود را ملزم میسازد که به هیچ وجه از ساخت که [نشان دهد] که حجم اعظمی از آنچه در مفاهیم معرفتی استفاده نکند زیرا معتقد است که این معرفت شناسی هنجارینه میگذرد میتواند تحت کار ما را به یک دور باطل گرفتار میسازد (نصری و عنوان رمانتیسیسم شهود محور طبقه بندی شود»، شاید پیکانی، ١٣٨٩).
از جمله در مورد آزمایش اخیر جیل یک ماشین آمریکایی را میراند و یا اینکه او ارنست سوسا با اشاره به چند معنایی بودن واژه هایی فقط به این امر باور دارد؟ مثل دانستن این انتقاد را مطرح میکند که تفاوت به دست آمده از پاسخهای آزمایش شوندگان ممکن این جریان به مسائل فلسفی مختلف به مثابه پروژه - است به این دلیل بوده باشد که بعضی مفاهیم هایی با قابلیت مطالعه آزمایشگاهی نگاه میکند و در چندمعنایی، در قالب کلمه واحدی بیان شده اند.
در وابسته به فرض جهانشمولی شهودهای مربوط به هر پاسخ به این انتقاد، وینبرگ ، نیکولز و استیچ مسأله است ، ثانیا) درجه صحت فرض اخیر قابل آزمایش های ساده ای را برای آزمایش شوندگان مطرح پیمایش تجربی دانسته میشود و ثالثا) اگر نتیجه نمودند تا بررسی کنند که آیا تفاوت جواب ها به آزمایش ها در هر مورد بیانگر اختلافی گسترده در خاطر تفاوت در معانی متفاوت مفهومی مثل دانستن شهود افراد دارای زمینه فرهنگی-اجتماعی متفاوت است یا خیر."