اعتبار ذاتی سیره عقلا مقالة

منظور از" اعتبار ذاتی سیره عقلا"، که مربوط به علم اصول فقه است، این است که روش مورد اتفاق عموم مردم در زندگی یکی از منافع معتبر قانونگذای و بیان احکام است. سیره عقلا «بما هم عقلا» به طور مستقل و بالاصاله منبع معتبر احکام است و برای اعتبار خود نیازمند امضا یا عدم ردع شارع نیست؛ زیرا: 1- سیره های عقلا، مثل احکام شرع. مبتنی بر مصالح و مفاسد شکل می گیرد. 2- سیره های عقلا اغلب مطابق با واقع اند و این غلبه ظن به مطابقت می آورد. این ظن قطع عرفی و معتبر است. 3- شارع عاقل و در کنار عقلاست نه در مقابل آنان. 4- شارع در تقنین به شیوه قانون گذاران عمل کرده و مانند آنان سیره های عقلایی را تایید کرده است. 5- اکثر احکام فقهی در ابواب معاملات، احکام عقلایی است. 6- لازمه جاودانگی و جهانشمولی شریعت نیز اعتبار سیره عقلا به عنوان یک دلیل مستقل است. بنابراین، سیره عقلا یکی از ادله احکام شرعی است و 1- تبعیت از آن واجب است. 2- دلیل نقلی را می توان با آن تخصیص زد یا تعمیم داد. 3- ابهام بعضی از روایات را می توان به وسیله آن برطرف کرد. 4- قوانین مشروع را نمی توان در احکام مستنیط از آیات و روایات منحصر کرد. در این مقاله بعضی از اشکال های وارد بر این نظریه نیز مورد بررسی قرار می گیرد.