خلاصة:
کمبود آب شیرین در سطح جهان و میزان بارش کم باران در نقاط مختلف جهان و افزایش بی رویه جمعیت و نیاز روز افزون به آب شیرین ، مناسبات سیاسی کشورهایی را که دارای حوضه های آبریز مشترک می باشند دچار تنش و بحران نموده است . تا جایی که سازمان های مهم بین المللی نظیر سازمان ملل و یونسکو، قرن ٢١ را به عنوان قرن هیدروپلیتیک نامیده اند. ایران با داشتن ١.٦٤٨.١٩٥ کیلو متر مربع وسعت که بیش از یک چهارم آن را بیابانها و مناطق کویری تشکیل می دهد از نظر آب و هوایی جزء مناطق کم باران جهان است . جمعیت ایران نیز از دهه ١٣٣٥ (اولین سرشماری در ایران ) تا دهه ١٣٨٥ به بیش از ٤ برابر افزایش یافته و از رشد شتابانی برخوردار می باشد، که نیاز های آبی ایران را افزایش می دهد.در ایران ٢٤ رود خانه مرزی جریان دارد که مهمترین و طولانی ترین آنها رودخانه مرزی ارس است که بخش عمده ای از آن در استان اردبیل قرار دارد. سرچشمه های رودخانه ارس از کشور ترکیه بوده که پس از عبور از ارمنستان ، وارد ایران شده و در امتداد مرزهای ایران و جمهوری آذربایجان ، مسافتی طولانی را پیموده و وارد خاک آذربایجان می شود و در نهایت به دریای خزر می ریزد. استان اردبیل به خصوص دشتهای شهرهای اردبیل و مغان به شدت به آب رودخانه مرزی ارس وابسته است . افزایش زیاد جمعیت در این استان و مهاجر پذیر بودن آن در سطح کشور، نیاز روز افزون این استان را به آب بیشتر به خاطر تامین مواد غذایی این منطقه ، افزایش داده است . وجود سرچشمه های ارس در ترکیه ، نداشتن رژیم حقوقی مناسب در برداشت از حوضه ارس و نیازهای آتی جمعیت استان به مواد غذایی بیشتر و آب شرب ، پیش بینی می گردد که امنیت سیاسی این منطقه دچار تنش شده که منشاء این تنش ها، آبهای مرزی و هیدرو پلیتیک منطقه خواهد بود.
ملخص الجهاز:
"رودخانه مرزی ارس به عنوان طولانی ترین و یکی از پرآب ترین رودخانه های مرزی ایران نقش بسیار مهمی در توسعه سیاسی ـ اقتصادی استان اردبیل دارد اما در حال حاضر، دشتهای استان اردبیل با کمبود آب مواجه بوده و در آینده خطر کم آبی آن را تهدید می کند که یکی از دلایل آن روشن نبودن رژیم حقوقی ارس ، پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق و میزان برداشت آب توسط ایران در این منطقه می باشد.
بارش کم باران در ایران که در ٩٦ درصد از مساحت کشور، سالیانه کمتر از ٢٠٠ میلی متر می باشد، شرایطی را فراهم نموده که بیش از ٨٠ درصد جمعیت کشور در مناطق شمالی و شمال غربی و در امتداد با مرزهای جغرافیایی ایران زندگی نمایند، جایی که دسترسی بیشتری به آب وجود دارد، همین عامل علاوه بر تخریب بیش از حد محیط زیست ، به منابع آبی کشور خسارات جبران نا پذیری وارد کرده و نیاز این مناطق را به آب شیرین به منظور تامین مواد غذایی و آب شرب بیشتر نموده که یکی از چالش های پیش روی جمهوری اسلامی ایران در دهه های آینده خواهد بود و چنانچه این چالش با تدبیر حل نشود، تبدیل به تهدید شده و امنیت ملی ایران را به خطر خواهد انداخت ."