بررسی مضامین و نمادهای شیعی در نگاره ی معراج پیامبر صلی الله علیه و اله در نسخه ی فالنامه ی تهماسبی مقالة

مؤلف: مهدیزاده، علی رضا ؛ بلخاری قهی، حسن ؛

شیعه شناسی تابستان 1393 - شماره 46 ، العلمية - البحثية (Ministry of Science/ISC (‎22 صفحة - من 25 إلی 46 )

الکلمات المفتاحية: فالنامة تهماسبی معراج پیامبر( نگارة معراج نمادهای شیعی نگاره معراج نماد نگارگری هنر تشیع

خلاصة:

هنرمندان نگارگر ایرانی، همواره مضامین بلند و متعالی دینی، عرفانی، حکمی و ادبی را دست‌مایة خلق آثار گران‌بهای خود قرار داده‌اند. مصورسازی موضوع و واقعة شگفت‌انگیز معراج پیامبر( از این نمونه‌هاست. این واقعة حیرت‌آور و مهم، در ادوار گوناگون تخیل هنرمندان مسلمان نگارگر را به خود معطوف ساخته و حاصل آن، بازتاب‌های متفاوت و زیبای محتوایی و بصری این رویداد در نگارگری بوده است. یکی از این نمونه‌های برجسته و تامل‌برانگیز، به‌تصویر کشیدن این موضوع در نسخة فالنامة تهماسبی (حدودا 957ق) است که نسبت‌به دیگر نگاره‌های معراج، کمتر به آن پرداخته شده است. در این مقاله، فلسفه و زمینة پیدایی این نگاره و ویژگی‌های زیبایی‌شناسی و عناصر نمادین بی‌نظیر آن، توصیف و تحلیل شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد نگارة معراج فالنامة تهماسبی که در دورة اوج گرایش‌های مذهبی شاه‌تهماسب به تشیع تولید شده است، از نظر کیفیت و ویژگی‌های زیبایی‌شناسی و عناصر نمادین به‌کاررفته در آن، مانند قطع بزرگ نگاره و تاکید بر امامت حضرت علی( به گونه‌ای نمادین، دارای خصلتی یکه و ممتاز در مقایسه با دیگر معراج‌نامه‌ها بوده و به‌تمامی، بیانگر تاثیر زمینه و فضای فکری جامعه (گفتمان تشیع) و نقش بینش حامیان در تولید آثار و ظهور عناصر نمادین در آن‌هاست.

ملخص الجهاز:

"یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد نگارة معراج فالنامة تهماسبی که در دورة اوج گرایش‌های مذهبی شاه‌تهماسب به تشیع تولید شده است، از نظر کیفیت و ویژگی‌های زیبایی‌شناسی و عناصر نمادین به‌کاررفته در آن، مانند قطع بزرگ نگاره و تأکید بر امامت حضرت علی( به گونه‌ای نمادین، دارای خصلتی یکه و ممتاز در مقایسه با دیگر معراج‌نامه‌ها بوده و به‌تمامی، بیانگر تأثیر زمینه و فضای فکری جامعه (گفتمان تشیع) و نقش بینش حامیان در تولید آثار و ظهور عناصر نمادین در آن‌هاست. فالنامة تهماسبی، معراج پیامبر(، نگارة معراج، نمادهای شیعی مقدمه نگارگری ایرانی، همراه و همدم ادبیات، وظیفة به‌تصویر کشیدن مضامین غنی و پرمحتوای دینی و ملی را برعهده داشته؛ و از سوی دیگر، تحت تأثیر گفتمان‌های فرهنگی، فکری و مذهبی جامعه، مراحل دگرگونی و کمال را پیموده است و در این مسیر، با توجه به زمینه‌های فرهنگی و فکری هر دوره، متناسب با تحولات زمانه، از نظر محتوا و مضمون، و بالطبع ظهور عناصر نمادین، دچار دگرگونی شده است. به عبارت دیگر، با توجه به شرایط و فضای فکری دوران تولید اثر، این مسئله آشکار می‌شود که یکی از مسیرهای تغییر و دگردیسی نگارگری ایران، تأثیرپذیری از فضای فکری ـ فرهنگی دوران، و القای سلیقه و پسند و گرایش‌های فکری حامیان هنر در آثار هنری بوده است؛ به‌گونه‌ای که نگرش‌ها و ارزش‌های مورد قبول حاکمیت و حامیان در هنر نگارگری، صورتی عینی به‌خود گرفت و محتوای آثار تحت تأثیر این عوامل تعیین گردید و عوامل و عناصر غیر زیبایی‌شناسی در شکل‌گیری آثار دخیل شد و خود را به‌صورت نمادین در اثر جای داد."

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول