خلاصة:
تبیین ماهیت و الگوی مناسبات میان فرد و جامعه، یکی از مباحث بنیادین علوم اجتماعی است که قدمتی طولانی دارد. محقق امیدوار است که در پرتو این تحقیق، به تبیین چگونگی اتخاذ «رویکردی مومنانه به حیات اجتماعی از سوی کنشگر، در پرتو فرایند کشف معنای واقعی زندگی»، پرداخته و در این راستا الگوی مناسبی از مناسبات فرد و جامعه را تحصیل و ارائه کند. بدین منظور تحقیق حاضر به دو بخش تقسیم می شود. ابتدا جهت رسیدن به یک مفهوم عملیاتی روشن از عنوان تحقیق، به ترسیم چارچوب مفهومی بحث پرداخته و سپس به تبین« فرایند» معناجویی زندگی و نقش آن در ایجاد حیات اجتماعی مومنانه»، می پردازد و در پایان با توجه به اثبات وجود فرایند معناجویی در انسانی، قرار گرفتن وی در قلمرو «حیاتی معنادار» و انطباق با آموزه ها و لوازم آن، در مقام نظر و عمل، تمهیدات لازم را خروج وی از تسلسل سئوالاتی از قبیل: «چگونه زیستن در حیات دنیوی در عین فنا پذیری آن » و نیز «اتخاذ رویکردی مومنانه به حیات اجتماعی» را فراهم می آورد. این واقعیت، ضرورت زندگی معنادار مبتنی بر معرفت وحیانی را اثبات می کند.
ملخص الجهاز:
"بنابر آنچه در بخش معنای زندگی مطرح شد، میتوان قاعدهٔ کلی در اصل موضوع معناداری زندگی از منظر جهانبینی اسلامی یا به عبارت دیگر، فرآیند معناجویی، را در قالب نمودار زیر ترسیم کرد: در این نمودار منظور از معنابخش، وجود خداوند متعال و جاعل معنا برای حیات است که در رأس هرم قرار دارد.
در قاعده این هرم از یک سو معناشناس(نبی بیرونی) قرار داردکه منبع شناخت او برای کشف معنای مطلوب زندگی،فقطاتصال به معرفت وحیانی است که به سبب آن، وی مأمور به ابلاغ طرز صحیح نگرش به حیات برای انسان (انبیا: 25)شده است؛ و از سوی دیگر در قاعده این هرم،معناجو قرار دارد که در دو حالت درصدد کشف معنای زندگی است؛ یا اینکه بدون توجه به آموزههای وحیانی، معنا را جعل میکند یا اینکه به حکم نبی درونی (عقل) با سرسپردگی به تفسیری که معناشناس حقیقی (پیامبران الاهی)از حیات (فردی/اجتماعی) به دست میدهد، در پی کشف معنای حقیقی زندگی برمیآید.
از سوی دیگر، در این رویکرد، کنشگران اجتماعی نباید فقط یاد بگیرند که در قبال سنت دینی خود به صورت تاریخی زندگی کنند، بلکه باید در این تعالیم این نکته برجسته شود که تبشیر و تنذیرهای خداوند متعال در خصوص حیات انسان و ابتلائاتشکه انبیای عظام الاهی ابلاغ کردهاند تصدیق شود و حضورشان در اینجا و هماکنون نیز درک شود؛ و این زمانی میسر خواهد شد که این انسانهای مؤمن به پیامهای الاهی، خود، رفتاری ملزم به دین، هم در بعد شناختی و هم در بعد هنجاری و نمایشی، داشته باشند."