خلاصة:
این پژوهش با هدف تهیه ، تدوین و بررسی روایی و پایایی مقیاس شخصیت فکری دانشجویان در سه مرحله انجام شد. در مرحله اول به بررسی و مطالعه منابع و نظریه های مربوط به شخصیت و تفکر پرداختـه شـد. در مرحله دوم ، ضمن مطالعه و مشاهدة بیشـتر در ایـن زمینـه ، بـه تهیـه عبـاراتی کـه نشـان دهنـدة ویژگـیهـای شخصیت فکری بود تهیه و پس از بررسی و اجرای یک تحلیل عاملی اکتشافی مقدماتی بر یک نمونه ٧٢٥ نفری از دانشجویان که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحلـه ای انتخـاب شـده بودنـد، اجـرا شد. در مرحله سوم ، مجددا یک تحلیل عامل تاییدی بر ٤٠٣ نفر از دانشجویان دوره های مختلف با استفاده از نسخه دوم صورت گرفت . مدل یابی معادلات ساختاری (SEM ) برای تحلیل عامل تاییدی اولیـه انجـام شد. نتایج تحلیل عامل تاییـدی نشـان داد کـه مجـذور خـی (χ2) برابـر بـا ١٤٤٦.٣٨ بـا سـطح معنـی داری ٠.٠٠١ > p، ضریب شاخص ریشه میانگین مجذورات خطای تقریب (RMSEA) برابر با ٠.٠٦، شـاخص برازندگی تطبیقی (CFI ) برابر با ٠.٨٩، نیکویی بـرازش (GFI ) برابـر بـا ٠.٩٠، شـاخص نیکـویی بـرازش تعدیل یافته (AGFI) برابر با ٠.٨٦ و شاخص برازندگی هنجارشده ( NFI) برابر با ٠.٧٩ به دست آمد کـه نشانه برازش نسبتا خوب مدل با داده ها است . بعد از اصلاح مدل بر اساس روابط بـاقیمانـده بـا انجـام یـک تحلیل عامل تاییدی، ٤٠ ماده با چهار عامل باقی ماندند که شکل نهایی پرسشنامه شخصیت فکری را نشـان میداد و از روایی درونی و برازش مناسبی برخوردار بود.
ملخص الجهاز:
"هر چند پرسش نامه ها و مقیاس های زیادی برای ارزیابی ویژگیهـای شخصـیتی و سبک هـای تفکـر وجـود دارد کـه مـیتواننـد بـه نوبـۀ خـود نسـبت بـه شناسـایی عوامـل و ویژگیهای شخصیتی و شیوه های تفکر کمک کنند، اما هیچ کدام از این پرسش نامـه هـا و مقیاس ها به طور منسجم و یک پارچـه ایـن دو دو ویژگـی مهـم انسـانی را نسـنجیده اسـت .
شخصیت فکری منتقد: ماده های ٤، ٨، ١٩،٢١، ٢٤، ٢٩، ٣١، ٣٤، ٣٢ و ٣٩ در پژوهش حاضر، برای تعیین میزان پایایی مقیاس شخصـیت فکـری از روش هـای آلفـای کرونباخ ، تنصیف اسپیرمن -براون و گاتمن استفاده شد که نتایج آن در جدول یـک آمـده است .
بنـابراین ، نـوع نگـرش و تفکـر افراد با ویژگی هـای شخصـیت آنـان ارتبـاط دارد کـه ایـن امـر در سـبک رفتـاری و شـیوة زندگی بروز و ظهور می نماید و هر فردی متناسب با درک و دیدگاه خودش کـه حاصـل تفکر و اندیشۀ خاص اوست به رفتـار و واکـنش بـا محـیط مـیپـردازد کـه انعکـاس دهنـدة شخصیت فکری اوست .
بـرای مثـال ، اگـر فـردی در انجـام کارهایش احساس ترس کند و به این نتیجه برسد کـه نمـی توانـد خواسـته هـای خـود را بـه شـیوة منطقـی بـه انجـام برسـاند، ممکـن اسـت تـلاش کنـد بـا شـیوه هـای دیگـری ماننـد مظلوم نشان دادن خود (شخصیت فکـری منفعـل )؛ یـا بـا پرخاشـگری و اسـتبداد (شخصـیت فکری مستبد) امور خود را به پیش برد یا گاه با پذیرش این که این کار فعـلا انجـام شـدنی نیست (شخصیت فکری منعطف ) با موقعیت های مواجهه شده رفتار کند."