ملخص الجهاز:
"اقدامات اصلاحی در زمینه ساماندهی قوای نظامی با موانع متعددی روبرو شد که مهمترین آنها، فقدان ظرفیت حکومت برای اصلاح و ارتقای قابلیتهای کشور در قلمروهای مختلف و از جمله کسب توان دفاعی بود.
قشون سنتی ایران با این توصیفاتی که شرح آن گذشت، در جنگ با قوای بیگانه و بر اثر ارتباط با آنان در معرض تحولاتی قرار داشت که پذیرش آنها به دگرگونی سازمان، وظایف و فنون نظامی منجر میشد.
[2] وقوع برخی رویدادهای درونمرزی و برونمرزی در عصر قاجاریه از جمله آغاز جنبشهای مشروطهخواهی و استقلالجویی در نقاط مختلف جهان و ضعفهای درونی نظام قاجاریه بهویژه شکستهای نظامی پیاپی ایران (در اواخر سده هیجدهم و اوایل سده نوزدهم) موجبات توجه نخبگان فکری و حکومتی به مساله اصلاحات و نوسازی را فراهم ساخت.
پیش از پرداختن به عوامل موثر در شکست اصلاحات و نابسامانی قشون در عهد قاجاریه، ضروری است در مورد ساختار نظامی ایران در این دوران مطالبی ذکر شود.
کار زردوزی لباس صاحبمنصبان به خورشیدخانم، یکی از بانوان تهرانی، واگذار شد و از آنجا که خوب از عهده آن برآمد، دولت مقرر کرد شاگردانی برای خود اختیار کند و تا مدت پنجسال احدی با او در این کار مشارکت ننماید؛ یعنی این حرفه در انحصار او قرار گرفت؛ 16ــ ساخت دژهای نظامی در ناحیههای مرزی و مناطق داخلی که کمتر در امان بودند.
برای نمونه میتوان به اقدام ناصرالدینشاه در مورد تقسیم وظایف حکومت میان شش وزارتخانه اشاره کرد که یکی از آنها وزارت جنگ بود."