خلاصة:
چکیده هدف این مقاله گشودن افق جدیدی به روی نظام تصمیم‌گیری و تخصیص منابع کشور برای پیشبرد اهداف توسعه ملی است. به این منظور با بهره‌گیری از دستگاه نظری نهادگرایی و با تکیه بر این یافته مهم نهادگرایان تاریخی که «تاریخ توسعه، تاریخ اقتصادی نوآوری‌های نهادی کاهنده هزینه مبادله است»، به بررسی عوامل زمینه‌ساز تغییرات نهادی و نقش برجسته دولت و بستر تاریخی در مسیر ترتیبات نوآورانه کاهنده هزینه مبادله پرداخته‌ایم و در این راستا ویژگی‌های نوآوری‌های یادشده را که به توسعه وکاهش هزینه مبادله در جوامع توسعه‌یافته منجر شده است، مورد بررسی قرار دادیم. همچنین با مراجعه به تاریخ اقتصادی کشورمان، تلاش شده است شواهد مهمی از موفقیت‌های چشمگیری که در اثر تلاش‌های معطوف به کاهش هزینه‌های مبادله وجود دارد مطرح و دستاوردهای آن مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور به دو نمونه از تجربه نوآوری‌های یادشده در ایران و در سال‌های اولیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، «شفاف‌سازی هزینه و منابع دلاری» و «شفاف‌سازی مقررات مربوط به تجارت خارجی» اشاره و وضعیت قبل و بعد از این اقدام‌های نوآورانه تشریح شده است. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد که در اقتصاد سیاسی ایران، با استفاده از نوآوری‌های نهادی معطوف به افزایش هزینه فرصت رانت‌جویی و جلب اعتماد تولیدکنندگان می‌توان با سرعت مطلوبی به سمت تحقق اهداف توسعه ملی حرکت کرد.
The purpose of this paper is to open new horizons for decision-making and resource allocation system in Iran in order to meet the national development goals. To this end، we have relied on theoretical framework of institutionalism and the important finding of historical institutionalists that “History of development is the economic history of institutional innovations that reduce transactions cost” to analize underlying factors of institutional changes and significant role of government and historical context in path of institutional innovations of reducing transaction cost and features of said innovations that result in development and reduction of transaction cost in developed societies.
Also،by referring to the economic history of our country، we have tried to render and study important evidence of prominent achievements to reduce transactions cost. To achieve such purpose، we have presented two samples of said innovations in post-revolution Iran «clarification of costs and sources that are based on dollar unit » and «clarification of foreign trade rules» and we have compared the situation before and after these innovations. The result of this research indicates that in the context of the political economy of Iran، it is possible to increase the speed of realization of national development goals trough institutional innovations of increasing opportunity cost for rent seeking and drowing up manufacturers’s trust.
ملخص الجهاز:
"به عبارتی ، از منظر اقتصادی می توان گفت از آنجا که معرفت تاریخی در فرآیند آموزش و پژوهش علم اقتصاد در نظام رسمی و آموزشی و پژوهشی کشور جایگاه بایسته ای ندارد، در عمل در عرصه سیاست گذاری ها نیز جایگاه مناسبی پیدا نکرده و همواره این نقص بزرگ هزینه های سنگینی را از این ناحیه به نظام ملی تحمیل می کند؛ برای نمونه ، پژوهش هایی که در مقایسه و بررسی اولین و آخرین شوک نفتی ، یعنی شوک های سال های ١٣٥٣ و ١٣٨٤ انجام شد، نشان می دهد، حدود ٩٠ درصد اشتباهاتی که در دور اول شوک افزایش قیمت نفت ایجاد شد، در دور دوم نیز تکرار شده است (الله قلی ، ١٣٩٠)، اما در این ارتباط لازم به یادآوری است که صرف نظر از سایر رشته ها، دانش آموخته های رشته اقتصاد در این فاصله بیش از ٢٠٠ برابر شده اند و طرز برخورد دولت در مواجهه با شوک دوم نشان داد که گویی بود و نبود این همه ذخیره سرمایه انسانی و تجربه های تاریخی پرهزینه ، برای آنها یکسان بوده است و همه آنها را کنار گذاشته اند و به زبان ساده تنها به واسطه آنکه مسایل از منظر تاریخی ریشه یابی نشده ، اشتباهات همچنان تکرار شده اند."
(
, 
, 
)
