خلاصة:
نبکاها یکی از چشم اندازهای رایج مناطق بیابانی و نیمه بیابانی می-باشند. ارتباطات اکوژئومورفولوژیکی حاکم بر چشم انداز باعث شکل گیری نبکا می شود. در حقیقت نبکا یک انعکاس طبیعی از حیات در بیابان است. بنابراین نقش پوشش گیاهی در ایجاد و توسعه نبکا از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش ضمن بررسی و مطالعه سه نوع نبکا از نبکاهای منطقه خیرآباد سیرجان اختلاف موجود بین پارامترهای مختلف نبکا به صورت کمی اندازه گیری و مورد مقایسه قرار گرفته است. پارامترهای مورد مقایسه شامل: ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش، ارتفاع نبکا، قطر قاعده، حجم نبکا و حجم گیاه می باشد. نتایج آنالیز واریانس اختلاف معنی دار در بین پارامترهای نبکاهای مختلف را نشان می دهد. نتایج آزمون مقایسه میانگین ها برای هر یک از عوامل ذکر شده، نبکاها را در گروه های متمایز تفکیک می کند. در سطح احتمال خطای کمتر از 5 درصد (05/0α< ) نبکاهای گونه های مختلف براساس فاکتورهای ارتفاع گیاه، ارتفاع نبکا، قطر قاعده، حجم گیاه و حجم نبکا در دو گروه متمایز می شوند. گروه اول شامل الحاجی مانیفرا، روماریاتورکستانیکا، و گروه دوم شامل نبکای سیدلیتزیا فلوریدا می باشد. همچنین از مقایسه میانگین فاکتور قطر تاج پوشش در نبکاهای مختلف سه گروه قابل تفکیک می باشد. در سطح احتمال خطای 5 درصد گروه اول شامل نبکاهای الحاجی مانیفرا، گروه دوم شامل نبکاهای گونه روماریاتورکستانیکا و گروه سوم شامل نبکاهای گونه سیدلیتزیا فلوریدا می باشد. در مجموع می توان چنین استنباط کرد که فاکتور حجم نبکا متاثر از فرم رویشی و حجم گونه تشکیل دهنده آن می باشد. بنابراین شکل رویشی و حجم گیاهان نقش مهمی در ایجاد مورفولوژی چشم انداز ناهمواری نبکاها ایفا می کند.
Nebkha is a current landscape in arid and semi arid environment. Ecogeomorphological relationships establish nebkha. Nebkha is a natural reflection of life in desert. Vegetation plays an important role in shaping and developing the morphology of nebkhas. In this paper we have tried to study and compare quantitative parameters of 3 types of nebkhas in Khair Abad in Sirjan. These parameters contain plant length، canopy cover، elevation، diameter and volume of the nebkhas. Analysis of variance showed the significant difference between slope، elevation، area and volume of numerous nebkhas. Applying Duncan test for multiple comparisons for each factor could divide nebkhas to two groups. For elevation، plant length، diameter and volume factors nebkhas were divided to 2 groups. In the first group Alhagi persarum and Reaumeria turcestanica are situated and in theother group Seidlitzia Florida. Also comparison of canopy cover factor between nebkhas showed 3 separate groups. The first is Alhagi persarum، the second is fixed by Reaumeria turcestanica and the third group contains Seidlitzia Florida. Generally، it can be concluded that elevation، area and volume factors follow species growth form. Therefore، vegetation plays an important role in shaping nebkha landscapes.