خلاصة:
هدف این پژوهش ساخت و بررسی ویژگیهای روانسنجی مقیاس غفلت بر مبنای آیات قرآن کریم بود. بدین منظور بر اساس مفاهیم ظاهری آیات قرآن کریم در مورد غفلت عباراتی تدوین و در قالب مقیاس غفلت آورده شد. برای بررسی ویژگیهای روانسنجی این مقیاس از بین دانشجویان دانشگاه شیراز تعداد 518 دانشجوی کارشناسی به روش نمونهگیری خوشهای تصادفی انتخاب شدند. برای سنجش روایی سازه این مقیاس از تحلیل عاملی اکتشافی و روایی ملاکی استفاده شد. همچنین برای تعیین پایایی مقیاس از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. نتایج وجود چهار عامل را در مقیاس غفلت مورد تایید قرار داد. با توجه به مفهوم گویههای بارگذاری شده بر هر عامل، این مولفهها با عناوین غفلت از خداوند و آخرت، غفلت از دیگران، بی توجهی و روزمرگی و غفلت از خطرات نامگذاری شدند. همبستگی این مولفهها با پرسشنامه هشیاری فرایبورگ نشان داد که هر چهار مولفه با نمره کل پرسشنامه هشیاری همبستگی منفی معنادار دارد. ضرایب آلفای کرونباخ نیز نشان داد که این مولفهها از پایایی مطلوبی برخوردارند. بنابراین مقیاس غفلت پایایی و روایی مناسبی برای استفاده در فعالیتهای پژوهشی دارد.
The aim of the present study was to construct and evaluate the psychometric properties of ghaflat scale based on the holy Quran verses. Based on the apparent concepts of Quran verses about ghaflat, phrases were developed and used as a scale. To evaluate the psychometric properties of this scale, 518 undergraduate students studying at Shiraz University were recruited via random cluster sampling method. Exploratory factor analysis and criterion validity was used to assess the construct validity of this scale. Cronbach's alpha coefficient was used to determine the reliability of the scale. Results confirmed the presence of four components in ghaflat scale: 1- ghaflat of the others, 2- ghaflat of god, 3- ghaflat of threads and dangers, 4- inattention and dailiness. All these components were significantly negatively correlated with the total score of consciousness questionnaire. Cronbach's alpha coefficient confirmed acceptable reliability of these components. Therefore, this scale can be considered as a reliable and valid scale and can be used in research.
ملخص الجهاز:
"(طه ١٢٤): و من أعرض عن ذکری فـإن لـه معیشـۀ ضنکا و نحشره یوم القیامۀ أعمی و هر که از یاد مـن روی گردانـد حتمـا بـرای او زنـدگی تنگـی خواهد بود هر چند دارای مال و منال وافر باشد، به لحاظ انقطـاع از غیـب ، و عـدم قناعـت نفـس و طلب زیادی و تزلزل موارد اتکاء و خوف از حوادث روز قیامت او را نابینا محشـور مـیکنـیم و (طـه ١٢٦): قال کذلک أتتک آیاتنا فنسیتها و کذلک الیوم تنسی گوید: همین گونه کـه امـروز کـور و فراموش شده ای آیات و نشانه های روشن ما برای تو آمد اما تـو از آنهـا چشـم پوشـیدی و آنهـا را فراموش کردی، هم چنین امروز تو نابینا می شوی و فراموش مـیگـردی.
از دیگر آثار غفلت ظلم به خویشتن و حسرت است که خداوند در سوره انبیاء آیـه ٩٧ بـه آن اشـاره فرموده است : و اقترب الوعد الحق فإذا هی شاخصۀ أبصار الذین کفروا یا ویلنا قد کنا فی غفلۀ مـن هذا بل کنا ظالمین و وعده حق قیامت نزدیک گردد پس به ناگاه حادثه ایـن باشـد کـه دیـدگان کسانی که کفر ورزیده اند از عظمت و هول منظره خیره و بی حرکت گردد و فریاد زنند: ای وای بـر ما که از این روز سخت در غفلت بودیم ، بلکه ما گروهی ستمکار بودیم و غفلت ما در اثر ظلـم خـود ما بود.
هم چنین بـا توجـه بـه تعریفی که از بی توجهی و روز مرگی داشتیم ، فراموشی مرگ در تقسیم بندی قراملکی را مـیتـوان معادل با بی توجهی و روزمرگی دانست که به موجب آن انسان گذر عمر را فراموش میکند و از این نکته غافل است که فرصت خیلی از کارها را از دست خواهد داد."