خلاصة:
<p dir="RTL">با وجود گذشت 13 سال از اولین سال تولید تجاری محصولات تراریخته در دنیا و سرعت پذیرش و افزایش بی‌سابقه سطح زیر کشت این گیاهان (134 میلیون هکتار در پایان سال 2009 میلادی)، ملاحظات ایمنی زیستی و مخالفت مخالفین فناوری مهندسی ژنتیک کاهش نیافته است. فارغ از انگیزه‌های متفاوت این مخالفین که مجموعه وسیعی از ملاحظات مشروع و نامشروع را دربر می‌گیرد، سازمان‌های بین‌المللی متعددی نسبت به این ملاحظات واکنش نسان داده و اصول، مقررات، استانداردها و راهنماهایی را برای افزایش ایمنی و کاهش سطح نگرانی‌های ابراز شده تدوین و ارائه کرده‌اند. مهمترین مقررات تعهد آور بین المللی پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا است که هم اکنون 158 کشور و از جمله ایران عضو این پروتکل هستند. مهمترین سازمان‌های بین المللی درگیر مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی، یعنی سازمان بهداشت جهانی و سازمان خواروبار جهانی علاوه بر فعالیت‌های مستقل در این زمینه فعالیت مشترکی را در قالب کمیسیون کدکس الیمنتاریوس سازمان‌دهی کرده و اصول و راهنماهایی را در مورد ارزیابی ایمنی غذاهای حاصل از مهندسی ژنتیک ارائه کرده‌اند. تفاوت پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا و مقررات کدکس الیمنتاریوس در دو بعد اساسی شمول این مقررات و میزان تعهدآور بودن آنهاست. شمول اولی تنها بر موجودات زنده تراریخته است و از نظر آداب تبادلات فرامرزی الزام‌آور است اما دومی بر همه انواع محصولات تراریخته (حتی موجودات غیرزنده و محصولات حاصل از آن‌ها) است و از نظر حقوقی الزام آور نیست. نقش سازمان‌های تخصصی و بین‌المللی دیگر مانند مؤسسه بین‌المللی استاندارد، سازمان تجارت جهانی تشریح خواهد شد.</p>
ملخص الجهاز:
"تعدادی از این برنامه ها عبارتند از: ـ کمیسیون کدکس الیمنتاریوس به صورت مشترک با سازمان بهداشت جهانی 6 ـ کنوانسیون بین المللی حفظ نباتات ـ ارزیابی و مدیریت بیوتکنولوژی مدرن در حوزه شیلات و جنگلداری مشتمل بر تعین آداب ماهیگیری مسئولانه ـ کمیسیون و معاهده بین المللی منابع ژنتیک غذا و کشاورزی ـ فعالیت های بیشمار دیگری در مورد توانمندسازی ، مطالعات اقتصادی ، اجتماعی و غیره در مورد بیوتکنولوژی و ایمنی زیستی از برجسته ترین نکات در مورد ایمنی زیستی و سازمان خواروبار جهانی می توان به موارد زیر اشاره کرد: ١) موضوع مورد ملاحظه سازمان خواروبار جهانی نه تنها موجودات زنده تراریخته یعنی LMO ها است بلکه راهنماها و اصول تدوین شده در این سازمان محصولات غیرزنده ناشی از آن ها یعنی تمام GMO ها را دربر می گیرد، ٢) موضوع مورد ملاحظه سازمان خواروبار جهانی بیشتر معطوف به جنبه های کشاورزی و تغذیه ای محصولات تراریخته و غذاهای ناشی از آن است و نه موضوعات زیست محیطی و تنوع زیستی ، ٣) رویکرد سازمان خواروبار جهانی رویکردی علمی است و اعتقادی به اصل پیش احتیاطی ٧ ندارد ٤) سازمان خواروبار جهانی تاکنون مقررات الزام آوری را در مورد محصولات تراریخته ارائه نکرده و تنها به تهیه «اصول » و «راهنماها» بسنده کرده است ."