خلاصة:
پیشرفت های حوزة ژنتیک و امکان تشکیل پرورش جنین در خارج از رحم طبیعی این سوال را پیش روی دانشمندان فقهی و حقوقی قرار می دهد که جواز یا حرمت این عمل و همچنین تبیین نسب ، محرمیت ، ولایت ، حضانت ، نفقه و ارث پرداخته و سوالاتی از این قبیل را پاسخ دهند. مهم ترین موضوع در این زمینه نحوة شکل گیری و منشا پیدایش جنین است . با تبیین نسب جنین آزمایشگاهی ، موضوع ارث وی نیز روشن می شود. جنین درصورتی که نطفه اش قبل از فوت مورث منعقد شده باشد و زنده متولد شود، از پدر و مادر ژنتیکی خود (صاحبان اسپرم و تخمک ) ارث می برد و نسبتی با دیگران از جمله زن و مرد گیرنده جنین ندارد و از آنها ارث نمی برد.
ملخص الجهاز:
"٤. ٣ هیأت عمومی دیوان عالی کشور، زانی ، پدر عرفی طفل تلقی و کلیة تکالیف مربوط به پدر از قبیل نفقه ، نگهداری ، تربیت و اخذ شناسنامه را به عهدة وی گذاشته است ، رابطة اعتباری و عرفی بین کودک و صاحبان نطفه (اسپرم و اوول ) وقتی مورد تأیید شارع مقدس قرار می گیرد که متکی به تماس جنسی صحیح و قانونی و رابطة زوجیت و یا حداقل اعتقاد به وجود رابطة زوجیت (شبهه ) باشد؛ لذا:مطلق تولد از نطفة کسی موجبی برای نسب شرعی نیست (نجفی ، ١٣٦٨، ج ٤١،ص ٣٩٨؛ محقق حلی ، ١٣٨٣، ج ٢، ص٢٢٥).
فقها در جواز عمل مذکور به اصالة الاباحه (مؤمن ، ١٣٧٦، ص٨٠) و اصل برائت شرعی و عقلی (حرم پناهی ، ١٣٧٦، ص١٣٦) استناد و بیان کرده اند که شبهه ای در جواز این عمل وجود ندارد و عناوین حرام از قبیل زنا و ریختن نطفه در رحم حرام این مورد را شامل نمی شود و عمل با اصل احتیاط در فروج نیز مغایرتی ندارد (یزدی ، ١٣٧٥، ص١٠٠؛ خویی ، بی تا، ص٤٢؛ خمینی ، بی تا، ج ٢، ص٦٢١؛ فاضل لنکرانی ، ج١، بی تا، ص٥٦٤؛ مکارم شیرازی ، ج ٢، ١٣٨١، ص٦٠٢).
در صورتی نطفة آنها قبل از فوت مورث منعقد شده باشد و زنده متولد شوند از آن ها ارث می برند و چنان چه بعد از فوت نطفه به طور طبیعی منعقد شود و یا با روش های باروری ، نطفه منعقد و در رحم زن استقرار یابد، با توجه به فقدان یکی از شروط ماده ٨٧٥، جنین از مرد ارث نمی برد."
(
, 
, 
)
