خلاصة:
اصلاح و کنترل تکنولوژی یکی از موضوعات پرمناقشه در فلسفه تکنولوژی است که از امکان تا چگونگی کنترل تکنولوژی را دربر میگیرد. مقاله حاضر به ویژگیها و پیامدهای نظریه عقلانیت درباره تکنولوژی میپردازد. نشان میدهیم تمایزی که در عقلگرایی انتقادی بین واقعیات و معیارها گذاشته میشود همچنین تفاوتی که نظریه عقلانیت در عقلگرایی انتقادی بین علم و تکنولوژی از نظر موجهسازی قائل است، توجه به اهمیت ملاحظات بومی و محلی در کنترل و اصلاح تکنولوژی و ایجاد مسئولیت اخلاقی در تصمیمها را نتیجه میدهد؛ بهعلاوه بر اساس این رویکرد بهرهمندی مناسب از تکنولوژی مستلزم وجود بستری دموکراتیک در تمام مراحل از ساخت و طراحی تا اصلاح و کنترل است.
Control of technology is a controversial issue in Philosophy of
technology. This paper aims to illustrate the aspects and
consequences of the critical rationalist theory of rationality
concerning technology. It will be showed the distinction drawn
between facts and standards, and the differences between science
and technology regarding justification, in critical rationalism, leads
to the domestic considerations and moral responsibility in
decisions. Moreover, useful technology, in this approach, implies
the existence of democratic ground in all levels of design,
construction, and control of technology.
ملخص الجهاز:
"2 با این مقدمه ، صورت بندی دیگری که از مسئلۀ اولویت عقل یا عمل می تـوان ارائـه داد، این است که آیا اصلا تصمیم عقلانی ممکـن اسـت یـا اینکـه همـه تصـمیم هـا در نهایـت جریان ضد عقل گرای غرب بر برخی نویسندگان و پژوهشگران داخلی نیز تأثیر داشته است ؛ برای نمونه دکتر سعید زیباکلام در نوشتارهای «تأملات قرآنی »، «بحثی پیرامون استدلال و عقلانیت »، «افسانۀ عقلانیت »، «علامه طباطبایی و اثبات رسالت رسول (ص )» و برخی نوشته های دیگر خود چنین نگرشی را، در مقابل تفکر عقل گرای سنتی که امثال علامه طباطبایی نمایندگان معاصر آن هستند و عقل گرایی مدرن رایج ، دنبال می کند.
در رویکرد عقل گرایی انتقادی - چنان که گفتیم - بین تکنولوژی و علم تفاوت وجود دارد؛ همچنین پوپر برای تحلیل کاربرد و ارزیابی آن می تواند از منطق موقعیت بهره برد، با این تفاوت که هم بازسازی ما از موقعیت ، هم خود قانون و کارآمدی آن و هم قابل اعمال بودن قانون در آن شرایط خاص حدسی و ظنی و قابل بحث و بررسی انتقادی و در همۀ سطوح - علی الاصول - قابل اصلاح است .
در رویکرد عقل گرایی انتقادی - چنان که گفتیم - بین تکنولوژی و علم تفاوت وجود دارد؛ همچنین پوپر برای تحلیل کاربرد و ارزیابی آن می تواند از منطق موقعیت بهره برد، با این تفاوت که هم بازسازی ما از موقعیت ، هم خود قانون و کارآمدی آن و هم قابل اعمال بودن قانون در آن شرایط خاص حدسی و ظنی و قابل بحث و بررسی انتقادی و در همۀ سطوح - علی الاصول - قابل اصلاح است ."