خلاصة:
یکی از مسائل و معماهای پیچیده در حوزة سیاست و امر سیاسی نسبت میان اخلاق و سیاست است . جامعه بشری بدون سیاست و حکمرانی به ورطه هرج و مرج و ناامنی سقوط میکند و سیاست و حکمرانی و اقتضاهای قدرت سیاسی، اخلاق و منش اخلاقی و انسانی را به بهانه حفظ قدرت و مصالح عمومی به محاق میبرد. در این نوشتار تلاش شده است با استناد به آموزههای دینی به ویژه توجه به کلام و سیرة رضوی و اجداد طاهرین آن حضرت ، نسبت میان اخلاق و سیاست مورد مداقه و واکاوی قرار گیرد. با توجه به حجیت کلام امام معصوم(ع) و ضرورت تمسک به سیره و روش پیشوایان دینی، بررسی حاضر در بازشناسی رابطه اخلاق و سیاست از منظر آموزههای ناب و مستند به شارع مقدس میتواند مورد توجه قرار گیرد. روش مورد استفاده در این مقاله ، توصیفیـ تحلیلی است که دادههای به دست آمده از طریق متون روایی و منابع ذیربط در چارچوب عنوان مقاله مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد.
ملخص الجهاز:
"رفتار نیک و اخلاقی نسبت به تمام مردم اعم از مسلمان و غیرمسلمان ، بخشش و گذشت از لغزش ها، نرمخویی و فروتنی نسبت به آحاد مردم ، عدل و انصاف نسبت به همه اعم از ضعیف و قوی ، فقیر و غنی را به یک چشم نگریستن ، پرهیز از تجسس در زندگی خصوصی ، پرهیز از ظلم و ستم و خونریزی به ناحق ، دوری جستن از ثناگویان قدرت و عیب جویان از مردم ، پرهیز از مکر و فریب ، استقبال از صلح و آشتی حتی با دشمنان ، وفای به عهد و پیمان و پایبندی به قراردادها با دشمنان ، تطابق میان گفتار و کردار و پرهیز از خلف وعده یا وعدة کاذب ، توجه تام به طبقات فرودست و نیازمند جامعه و مواجهه و گفت وگوی مستقیم با مردم و نمایندگان آنان بدون حاجب و واسطه و مانند آنها، از مهم ترین مؤلفه های سیاست اخلاقی حضرت امیر(ع ) در فرمان حکومتی به کارگزار حکومتی خویش است (سید رضی ، .
همان گونه که گفته شد، بخش مهمی از حوادث و وقایع تاریخی مشعر به آمیختگی اخلاق و سیاست در سیرة پیامبر(ص ) و حضرت امیر(ع ) که مدتی عهده دار زعامت دینی و سیاسی جامعۀ اسلامی توأمان بودند در کتاب های تاریخی و روایی درج شده و از ائمه معصومین (ع ) نیز بیشترین روایت ها در این حوزه با توجه به فرصت تاریخی پیش آمده برای جد بزرگوار امام رضا(ع ) یعنی امام جعفر صادق (ع ) از ایشان نقل شده است .
در کتاب شریف عیون اخبار الرضا از شیخ المحدثین مرحوم صدوق (ره ) بخشی از مهم ترین احادیث امام رضا(ع ) در حوزه های مختلف گردآوری شده و در میان احادیث مزبور، احادیثی مربوط به سیرة پیامبر(ص ) از زبان امام رضا(ع ) و همچنین برخی از روایت ها از زبان ایشان در تعمیم آموزه های اخلاقی بر حوزة عمومی که نتیجۀ آن آمیختگی اخلاق و سیاست بوده ذکر شده است ."