خلاصة:
موضوع گسترش ناتو در واقع به مساله ی موازنه ی قدرت منطقه ای باز میگردد. گسترش نـاتو به شرق پس از فروپاشـی شـوروی در دسـتور کـار سـران نـاتو قـرار گرفـت و در دوره ی ریاسـت جمهوری بیل کلینتون به عنوان یک طرح عینی و در نهایت ، به یک سیاست عملیاتی تبـدیل شـد. نـاتو با تغییر رویکرد از ایده ی دفاع دسته جمعی به امنیت دسته جمعی، فلسفه ی وجود خود را حفـظ کـرد؛ در این نوشتار تلاش خواهد شد تا بر پایه ی رهیافت نوواقع گرایی در تحلیل روابط بین الملـل ، ادامـه ی حیات ناتو بررسی شود. دلایل حضور نـاتو در آسـیای مرکـزی و قفقـاز را بررسـی نمـاییم و تـلاش خواهد شد تا تاثیر آن را بر امنیت ملی ایران مورد بررسی قرار دهیم ؛ و در پایـان بـه ایـن جمـع بنـدی میرسیم ؛ حضور ناتو در آسیای مرکزی و قفقاز که در منطقه ی پیرامونی جمهوری اسلامی ایران قـرار دارد، منجر به اتخاذ رویکرد امنیتی غیرتقابلی با غرب و همکاری با کشورهای منطقـه از سـوی ایـران شده است .
ملخص الجهاز:
"دلایل حضور نـاتو در آسـیای مرکـزی و قفقـاز را بررسـی نمـاییم و تـلاش خواهد شد تا تأثیر آن را بر امنیت ملی ایران مورد بررسی قرار دهیم ؛ و در پایـان بـه ایـن جمـع بنـدی میرسیم ؛ حضور ناتو در آسیای مرکزی و قفقاز که در منطقه ی پیرامونی جمهوری اسلامی ایران قـرار دارد، منجر به اتخاذ رویکرد امنیتی غیرتقابلی با غرب و همکاری با کشورهای منطقـه از سـوی ایـران شده است .
(عسگرخانی، ١٣٩٢: ١٢٩) اهداف ناتو در طرح گسترش به آسیای مرکزی و قفقاز اعضای ناتو با اتخاذ سیاست گسترش به شرق ، اهداف خاصی را دنبال میکردند که در ابعاد مختلف قابل تبیین است و از آنجا که اولویت هـای نـاتو بـر اسـاس میـزان تهدیـدهای موجود در سطح بین الملل نسبت به اعضای پیمان تعریف و تعیین مـیشـود، بـرای بررسـی اهداف اصلی اعضای آن ؛ نخست ، باید تهدیدهای پیش روی آنها، خـوب شـناخته شـود، بـا یادآوری این که هدف عمده و بنیادی هر راهبرد دفاعی – امنیتی، تأمین امنیت برای پدیـده ی تعریف شده و مشخص است و با توجه به این شکل بخشـیدن بـه یـک سـاختار و راهبـرد امنیتی، کشف و تشخیص تهدید، نقطه ی آغاز محسوب میشـود (تائـب ، ١٣٨٣: ٢٩): ١) رشـد سرمایه داری انحصـاری بـه رهبـری چـین و گسـترش آن در آسـیای مرکـزی (اقتصـادی و ایدئولوژیک )؛ ٢) حرکت و خیزش جنبش های اسلامی و گسـترش آن در آسـیای مرکـزی و خاورمیانـه (امنیتـی و نظـامی)؛ ٣) اهمیـت منـابع انـرژی و بـازار مصـرف آسـیای مرکـزی (ژئوپلیتیک )."