خلاصة:
یکی از معیارهای سلامت روان در افراد، داشتن زندگی فارغ از استرس و اضطراب است. هراس اجتماعی یا اضطراب اجتماعی، یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که ویژگی بارز آن، ترس از موقعیتهای اجتماعی و واکنش اصلی افراد مبتلا به این اختلال، اجتناب از قرارگرفتن در این موقعیتهاست. در این زمینه، عوامل مختلفی میتواند با آن در ارتباط باشد که در این مقاله به بررسی برخی عوامل، از جمله نقش دینداری و اعتماد اجتماعی بر هراس اجتماعی پرداخته شده است. روش پژوهش از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری مورد مطالعه، کلیه جوانان 29-15 سال در مناطق دهگانه شهر تبریز به تعداد 430098 نفر هستند که از این تعداد، 384 نفر با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شدهاند. در بخش توصیفی، میزان هراس اجتماعی در بین جوانان 29-15 ساله شهر تبریز نزدیک به حدّ متوسط و میزان دینداری آنان بالاتر از حدّ متوسط بوده است. در بخش استنباطی، معنیداری رابطه هراس اجتماعی با اعتماد اجتماعی در بعد اعتماد بینشخصی و تعمیم یافته به تایید رسید. جهت رابطه در دو بعد اعتماد بینشخصی و تعمیمیافته منفی و معنیدار است؛ بدین معنی که با افزایش میزان اعتماد اجتماعی، میزان هراس اجتماعی پایین میآید و بالعکس. همچنین، سازه دینداری و ابعاد آن با اعتماد بینشخصی، نهادی و نیز مجموع ابعاد اعتماد اجتماعی، دارای رابطه مثبت و معنیداری بودهاند؛ بدین معنی که با افزایش میزان دینداری، میزان اعتماد بینشخصی، نهادی و مجموع اعتماد اجتماعی افزایش مییابد و بالعکس. سایر نتایج اینکه، سازه دینداری از طریق تاثیرگذاری بر متغیر اعتماد اجتماعی بر هراس اجتماعی تاثیر معنیداری داشته است.
ملخص الجهاز:
"براساس مباحث مطرح شده در بالا، هدف و سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که آیا در جامعه آماری مورد بررسی که شامل کلیه جوانان 29-15 سال شهر تبریز است، اعتماد اجتماعی و دینداری بر هراس اجتماعی تأثیر دارد؟ و در صورت وجود رابطه معنیدار بین این متغیرها، نقش دینداری از طریق تأثیرگذاری بر اعتماد اجتماعی بر هراس اجتماعی چگونه است؟ پیشینه نظری الف) اعتماد اجتماعی و اضطراب اجتماعی: از نظر پاتنام 4 (1993)، در بستر تعاملات و کنشهای گروهی، اعتماد به منزله یک مکانیسم اجتماعی با کارکردهای متعدد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و روانشناسی خود، نقش مهمی را در این زمینه ایفا میکند.
ج) دینداری و اضطراب اجتماعی: در طی یک قرن اخیر، مذهب و تأثیرات آن در روانشناسی مطالعه شده است و روانشناسان مشهوری، مثل: فروید 6 ، آلپورت 7 ، مازلو 8 و فروم 9 تلاشهای زیادی در این زمینه انجام داده و به خصوص رابطه آن را با سلامت روانی بررسی کردهاند (شهنی ییلاق و همکاران، 1383: 20).
در این بخش تلاش شده است به اهم نتایج پژوهشهای انجام یافته پیرامون موضوع مورد بررسی اشاره شود: رضویزاده و همکارانش در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که اعتماد اجتماعی تأثیر منفی و معناداری بر اضطراب Erikson Durkheim Turner Rappaport Weber Freud Allpotr Maslow Fromm Roy اجتماعی دارد (رضویزاده و همکاران، 1391: 25).
Social Phobia Inventory Validity Reliability Cronbach Alpha جدول 1- ضریب آلفای گویههای مرتبط با متغیرهای پژوهش عنوان سازه تعداد گویه ضریب آلفای به دست آمده برای هر سازه دینداری اعتقادی 7 860/0 عاطفی(تجربی) 6 اعتماد اجتماعی بینشخصی 6 838/0 تعمیم یافته 5 نهادی 12 هراس اجتماعی 15 825/0 یافتههای توصیفی پژوهش اکثر پاسخگویان را زنان و افراد مجرد تشکیل دادهاند."