خلاصة:
هدف این مقاله شناخت مقایسه‌ای ابزارها و شیوههای بسیج و اعتراض در انقلاب اسلامی ایران و انقلاب روسیه است. روش مورد استفاده در این پژوهش مقایسه‌ای و تحلیل اسنادی است. ابزارگردآوری اطلاعات فیش‌برداری از کتب، پایان‌نامه‌ها، مقالات و اسنادی است که اطلاعاتی در خصوص موضوع مربوطه دربردارند. شناخت ابزارها و شیوههای بسیج و اعتراض در انقلاب اسلامی ایران و انقلاب روسیه و مقایسه‌ی دو انقلاب از این حیث، توسعه و ارتقای سطح آگاهی‌های جامعه در این زمینه را در بر دارد و در جهت نشر معارف در زمینه انقلاب‌ها و شیوه‌ی بروز آنها در جوامع یاری می‌رساند. بنابراین انجام پژوهش‌های علمی در جهت توسعه‌ی ادبیات نظری مربوط به این ابزارها و شیوه‌ها دارای اهمیت و ضرورت است. سوالی که این مقاله در پی پاسخگویی به آن است اینگونه مطرح شده است که ابزارها و شیوههای بسیج و اعتراض در انقلاب اسلامی ایران و انقلاب روسیه چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با هم دارند. بر طبق یافته‌های پژوهش بعضی از ابزارها و شیوههای بسیج مانند سخنرانی، اعلامیه و مطبوعات در انقلاب‌های دو کشور به صورت مشترک مورد استفاده واقع شدند و با یکدیگر تفاوت‌ها و شباهت‌هایی داشتند. همینطور تعدادی از ابزارها و شیوههای اعتراض هم که شامل راهپیمایی، اعتصاب، شعار، تمرد و طغیان ارتش، حمله به اموال و اماکن، ترور، مبارزه مسلحانه، ارسال نامه‌های اعتراض‌آمیز، پرتاب اجسام به سمت پلیس و ضرب و شتم مسئولان رژیم بودند، در هر دو کشور در شرایط انقلابی مورد استفاده انقلابیون قرار گرفتند و دارای تفاوت‌ها و شباهت‌هایی بودند.هدف این مقاله شناخت مقایسه‌ای ابزارها و شیوههای بسیج و اعتراض در انقلاب اسلامی ایران و انقلاب روسیه است. روش مورد استفاده در این پژوهش مقایسه‌ای و تحلیل اسنادی است. ابزارگردآوری اطلاعات فیش‌برداری از کتب، مقالات و اسنادی است که اطلاعاتی در خصوص موضوع مربوطه در بردارند. شناخت ابزارها و شیوههای بسیج و اعتراض در انقلاب اسلامی ایران و انقلاب روسیه و مقایسه‌ی دو انقلاب از این حیث، توسعه و ارتقای سطح آگاهی‌های جامعه در این زمینه را در بردارد و در جهت نشر معارف در زمینه انقلاب‌ها و شیوه‌ی بروز آنها در جوامع یاری می‌رساند. بنابراین انجام پژوهش‌های علمی در جهت توسعه‌ی ادبیات نظری مربوط به این ابزارها و شیوه‌ها دارای اهمیت و ضرورت است. سؤالی که این مقاله در پی پاسخگویی به آن است؛ اینگونه مطرح شده است که ابزارها و شیوههای بسیج و اعتراض در انقلاب اسلامی ایران و انقلاب روسیه چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با هم دارند. بر طبق یافته‌های پژوهش بعضی از ابزارها و شیوههای بسیج مانند سخنرانی، اعلامیه و مطبوعات در انقلاب‌های دو کشور به صورت مشترک مورد استفاده واقع شدند و با یکدیگر تفاوت‌ها و شباهت‌هایی داشتند. همینطور تعدادی از ابزارها و شیوههای اعتراض هم که شامل راهپیمایی، اعتصاب، شعار، تمرد و طغیان ارتش، حمله به اموال و اماکن، ترور، مبارزه مسلحانه، ارسال نامه‌های اعتراض‌آمیز، پرتاب اجسام به سمت پلیس و ضرب و شتم مسئولان رژیم بودند در هر دو کشور در شرایط انقلابی مورد استفاده انقلابیون قرار گرفتند و دارای تفاوت‌ها و شباهت‌هایی بودند
ملخص الجهاز:
"اما در جریان انقلاب روسیه محور سخنرانی‌ها را اوضاع وخیم اقتصادی این کشور و درگیری در جنگ و شکست‌های پیاپی که سبب شده بود تعداد زیادی از نیروهای روسی از دست بروند، تشکیل می‌داد و مسائل و مکان‌های مذهبی مانند کلیسا کمترین جایگاهی در این سخنرانی‌ها نداشتند.
در روسیه از راهپیمایی 23 فوریه‌ی 1917 که مصادف با روز جهانی زن بود می‌توان به‌عنوان راهپیمایی غیرخشونت‌بار نام برد (گزاویه کوکن، 1369: 39) و راهپیمایی 22 ژانویه 1905 که به علت کشتار عده‌ای از راهپیمایان به یکشنبه‌ی خونین شهرت یافت، نمونه‌ای از راهپیمایی خشونت‌بار بود (پزشکزاد، 1383: 30) از نظر زمانی در دو کشور در روزهای پایانی منتهی به انقلاب تقریبا هر روز تظاهرات اعتراض‌آمیز شکل می‌گرفت اما معمولا در سالگرد وقایع مهم هم راهپیمایی‌ها رخ می‌دادند.
در دو کشور ایران و روسیه بر سر استفاده از اسلحه در شرایط انقلابی، اختلاف نظر وجود داشت و گروه‌ها و رهبران انقلابی در مورد بکارگیری این شیوه هم‌نظر نبودند.
اما در انقلاب فوریه‌ی 1917 روسیه همان‌طور که در مورد سایر روش‌های اعتراضی گفته شد، عملیات به صورت خودجوش انجام می‌شد و خشم مردم در این دوره سازماندهی نشده بود (فایجس، 1390: 484).
در مورد ابزارها و شیوههای اعتراض در انقلاب‌های مزبور نتایجی حاصل شد که بدین شرح می‌باشند: راهپیمایی‌ها یکی از شیوههای اعتراضی مشترک در دو انقلاب بودند که شباهت‌هایی در زمان و علت برگزاری آنها در دو کشور وجود داشت."
(
, 
, 
)
