قوم باستان‌شناسی کوچ‌نشینی و ایل‌راه‌های غرب زاگرس مرکزی مقالة

نگارندگان در این مقاله با تکیه بر پژوهش‌های باستان‌شناسی و انسان‌شناسی از دوران نوسنگی تا اسلامی، و عواملی که در شدت و ضعف آن تأثیر داشتند، به بررسی پیشینۀ اهلی کردن حیوانات، چگونگی شکل‌گیری جوامع کوچ‌نشینی و سابقۀ آن در زاگرس مرکزی پرداخته‌اند. همچنین، ایل‌های کوچ‌روی زاگرس غربی به‌ویژه ایل‌های شهرستان اسلام‌آباد، شیروان چرداول، ایوان و دیگر ایل‌های ساکن نواحی جنوبی‌تر استان ایلام را که در فصول کوچ در گرمسیر در کنار ایل‌های این مناطق به‌سر می‌برند، معرفی کرده‌اند. در طول هزاران سال، این ارتباط‌ها و هم‌زیستی‌های مسالمت‌آمیز باعت شکل‌گیری تبادلات فرهنگی در منطقۀ زاگرس مرکزی شده است. علاوه‌بر آنچه بیان شد، ایل‌راه‌ها و مسیر کوچ و معماری خانه‌های هرکدام از این ایل‌ها را نیز مطالعه کرده‌اند.

"همچنین ، ایل های کوچ روی زاگرس غربی بـه ویـژه ایـل هـا ی شهرسـتان اسـلام آبـاد ، شـیروان چرداول ، ایوان و دیگر ایل های ساکن نواحی جنوبیتر استان ایلام را کـه در فصـول کـوچ در گرمسیر در کنار ایل های این مناطق به سر میبرند، معرفی کرده اند. در اینجا نیز به چند شاخه تقسیم میشود: یک شاخه از شرق روستای محمدقلی عبور میکنـد و بعد از عبور از منطقۀ نخه جار٣٧ و قطع درة چرور٣٨ از داخل جنگل بانکول و پیمودن دشت کوچک کارزان ٣٩ به طرف قوچعلی میرود؛ دو شاخۀ دیگر از پشت روستای گدمه و از جلـوی غار کیله ٤٠ عبور میکند و از طریق بانکول و از کناره جادة قدیمی به شیروان - که منطبق بر این ایل راه و منطقۀ توه و کنار چالاکو٤١ اسـت - بـه سـوی قـوچعلی مـیرود؛ دو شـاخ ۀ دیگـر از شرقیترین قسمت پوان وارد قسمت انتهای شرقی قسمت دره ای آسمان آباد میشود که بعد از قطع درة سرسبز در آوهر٤٢، عبور از کنار غارها و پناهگاه های صخره ای این قسمت ، گذشتن از منطقۀ جنگلی توه اماراو٤٣ و عبور از کنار روستای متروک کیـه نـی کمـول بـه طـرف قـوچعلی میرود. (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١٠ بقایای بازماندة زمگه در آسمان آباد (منبع : نوراللهی، عکس برداری ١٣٨٣) کوچ نشینان به مثابۀ جامعه ای منسجم و متشـکل را نمـ ی تـوان بـه دلیـل تبـادلات سیاسـی و فرهنگی که در گذشته بین آن ها وجود داشته است ، به منطقۀ خاصی محدود کرد؛ امـا همـواره این ها دارای قلمروی زیستی خاصی بوده اند که با توجه شـرایط سیاسـی و فرهنگـی ، احتمـال تغییر در آن وجود داشته است ."