خلاصة:
کاربست تئوری نظام ارزشگذاری خود در قالب نظریه موقعیتپذیری حقیقی/داستانی مؤلف میتواند تأثیر چشمگیری در ارائه رویکردی نوین به تحلیل رابطه هنرمند رماننویس و قهرمان داستانیاش داشته باشد. در این نوشتار به تحلیل سیستم ارزشهای شخصیت اول رمان مردی در تاریکی اثر پل استر (۲٠٠٨) میپردازیم. بر اساس مدل سیستم ارزشی هرمنز، واحدهای معنایی و دلالتهای احساسی مرتبط با آنها در روایت مؤلف، که یک رماننویس است، از خود در جریان داستان واقعی زندگیاش و در تقابل با قهرمانش در جهان داستانی مورد بررسی قرار میگیرند. علاوه بر این، تحقیق حاضر به انگیزههای بنیادین تحقق نفس و برقراری ارتباط و پیوند با دیگری و در نهایت پروفایل احساسی مرتبط با آنها در روایت شخصیت اول رمان، مورد میپردازد. یافتههای این مطالعه نشان داد که هنر داستانسرایی و فرآیند طرح داستان به مؤلف کمک میکند تا به ابداع طرحی نو در خود و ترمیم ویرانههای زندگی گذشتهاش بپردازد. این بررسی بهدرستی تأیید کرد که موقعیت من داستانسرا توانست به طرز مؤثری با چالشهایی که توسط موقعیت من همسر و من پدیدآورنده جنگ بهوجود آمده بود مقابله کند و چشمانداز مثبتی را برای آینده ایجاد کند.
ملخص الجهاز:
براساس الگوی نظام ارزشی هرمنز2، واحدهای معنایی و دلالتهای احساسی مرتبط با آنها در روایت مؤلف (رماننویس) از «خود» در داستان واقعی زندگی او و در تقابل با قهرمانش در جهان داستانی بررسی میشوند؛ علاوهبر این در پژوهش حاضر، به انگیزههای بنیادین تحقق نفس، برقراری پیوند با دیگری و درنهایت، مشخصههای احساسی مرتبط با آنها در روایت شخصیت اول رمان پرداختهایم.
چارچوب نظری معرفیشده، قابلیت بررسی رابطۀ نویسندۀ واقعی (استر) و قهرمان داستانش (بریل) بهعنوان «من» ثانوی را نیز در تحقیقهای بعدی دارد؛ بدین ترتیب کاربست نظریۀ نظام ارزشگذاریها و موقعیتپذیری مجازی داستانی/ حقیقی، عام است و به نوعی خاص از ادبیات داستانی محدود نمیشود.
داستانهایی که افراد از زوایای مختلف رویدادهای زندگی خود بیان میکنند، درواقع، همچون آینهای هویت شخصی و فرهنگی آنها را نشان میدهد (Hermans, Rijks & Kempen; 1993; Murray, 1997).
فرض بر این است که ترکیب چهار شاخص انگیزۀ S و O، و احساسات مثبت (P) و منفی (N)، امکان بررسی عملکرد انگیزههای مهم در زندگی را فراهم میکند (همان، 348).
روایت بریل سه موقعیت درونی عمده را نشان میدهد که در گفتمان واقعی او از زندگیاش نمود مییابد: نخست، «من» شوهر که در تقابل نزدیک با همسرش سونیا قابل بررسی است؛ دوم، «من» پدربزرگ که در رابطه با کاتیا بهصورت گفتمانی شکل میگیرد؛ سوم، «من» داستانسرا و پدیدآورندۀ جنگ که در تقابل داستانی با اون، «من» آورندۀ صلح، ابراز وجود میکند.
"The Dialogical Self: Toward a Theory of Personal and Cultural Positioning".
). Handbook of Dialogical Self Theory.