خلاصة:
یکی از شاخص های سبکی پس از انقلاب اسلامی در قلمرو داستان نویسی، رواج رویکردها و شیوه هایی چون رئالیسم جادویی - آمیختگی واقعیت و خیال در متن داستان - است . برجسته ترین رمان سبک رئالیسم جادویی، «صد سال تنهایی» اثر گابریل گارسیا مارکز است . در ادبیات داستانی پیش از انقلاب ، غلامحسین ساعدی نمایندة این سبک است ؛ زیرا بیشتر داستان های او با حال و هوای رئالیسم جادویی نوشته شده است .«من او» از رضا امیرخانی زیباترین رمانی است که به شیوة رئالیسم جادوئی نوشته شده است ، با این تفاوت که او هنرمندانه با آفریدن یک دگردیسی در فضای این سبک ها، روح تازه ای به رمان خود میدمد. وی با جهت گیریهای صحیح اعتقادی و رویکردی عرفان گرایانه ، ساختارهای قانونمند رمان را در هم فرو میریزد و طرحی نو و درخشان از آسمان اندیشه بر اهل قلم می افکند. در این رمان رئالیسم جادویی با زیرساختی عرفان گرایانه ، متعالی تر از آثار پیش از خود، نمود پیدا میکند. چه تفاوت هایی میان این رمان و رمان هایی با این رویکرد، خلاقیت اندیشگی و هنری امیرخانی را در بازآفرینی شیوه های داستان نویسی نشان می دهد؟ در این نوشتار افزون بر نشانه های رئالیسم جادویی، در « من او » با مقایسه ای میان سه رمان با رویکرد رئالیسم جادویی، به این پرسش پاسخ داده خواهد شد.
ملخص الجهاز:
در ادبیات داستانی پیش از انقلاب ، غلامحسین ساعدی نمایندة این سبک است ؛ زیرا بیشتر داستان های او با حال و هوای رئالیسم جادویی نوشته شده است .
در ادبیات داستانی پیش از انقلاب ، غلامحسین ساعدی نمایندة این سبک است ؛ زیرا بیشتر داستان های او با حال و هوای رئالیسم جادویی نوشته شده است .
«من او» (نمونۀ تکوین یافته ) «صد سال تنهایی » «عزاداران بیل » (الگوی تأثیر گذار) (نمونۀ تأثیر پذیر) اگرچه این رمان به لحاظ محتوا و معنا درسطح بالاتری از دو کتاب مذکور قرار دارد و شاید نشانه های همانندی آنها بیشتر از جهت ساختاری و فنی باشد.
دلیل دوم این است که نویسنده خود به وحدت شخصیت های متفاوت رمان اشاره می کند: «درویش مصطفی همان شاطر علی محمد بود، همان پیشنماز مسجد قندی بود، همان فتاح بود، قاجار، عزتی، ذال محمد، من ، او.
نمود جریان سیال ذهن که - شیوة روایت آثار سوررئالیستی و رئالیسم جادوئی است - در رمان «من او» امیرخانی سبب شده که این اثر از یک سو سوررئالیستی و از سوی دیگر رئالیسم جادوئی به نظر برسد که هر دو از انشعابات پست مدرنیسم در ادبیات هستند.
از این رو تا این زمان ، سیر تکوینی این شیوة روایت (رئالیسم جادویی) به دلایلی به این رمان ختم می شود: -حضور عینی شگفت انگیز مردگان در صد سال تنهایی و ظهور سایه ها و اشباهی که می خندند در عزاداران بیل ، تبدیل به حضور درویش مصطفی در «من او» می گردد که از جهان مردگان همواره در زندگی علی فتاح نقش مرشدی تربیتی برای او دارد.