خلاصة:
در چهار دههی اخیر، مصرف انرژی در بخش کشاورزی ایران با نرخی فراتر از رشد تولید این بخش افزایش یافته و یکی از عاملهای آن، پرداخت یارانهی انرژی است. با توجه به بار مالی بالای انرژی برای دولت، تجدیدنظر در الگوی استفاده از انرژی ضرورت دارد. این مطالعه با هدف تحلیل نقش انرژی در ارزش افزودهی بخش کشاورزی صورت گرفته و روش مورد استفاده شامل برآورد تابع تولید، علیت و تغییرات شدت مصرف انرژی می باشد. داده های مورد استفاده به صورت سری زمانی در سال های 84-1353 می باشد. نتایج تخمین تابع تولید نشان داد که انرژی بر تولید بخش کشاورزی اثر معنی دار داشته و 10 درصد افزایش در مصرف انرژی، تولید را به میزان 1/4 درصد افزایش می دهد. همچنین، مشخص شد که مصرف انرژی بر ارزش-افزوده ی بخش کشاورزی و زیربخش های آن (به جز زیر بخش جنگلداری) اثر مثبت دارد، اما ارزش افزوده اثری بر مصرف انرژی ندارد. همچنین، یافته ها نشان داد که هر چند کاهش قیمت انرژی موجب افزایش شدت مصرف انرژی شده، اما رشد فناوری و جایگزینی نهاده های سرمایه و نیروی کار می تواند موجب کاهش شدت مصرف انرژی در بخش کشاورزی شود.
ملخص الجهاز:
"آزمون رابطه ی میان متغیرها بر اساس روش یاد شده و برای متغیرهای مورد مطالعه به صورت زیر است : m m ∆LYt 0 ∑1i∆LYt−i ∑1i∆LEt−i 1LYt−1 2LEt−1 1t (2) i= i1 در رابطه ی بالا LY لگاریتم ارزش افزوده در بخش کشاورزی (زیربخش های کشاورزی) و LE نیز لگاریتم انرژی مورد استفاده در این بخش است .
رابطه ی بالا را برای حالتی که انرژی به عنوان متغیر وابسته انتخاب می شود نیز می توان به صورت زیر نوشت : m m ∆LEt 0 ∑1i∆LYt−i ∑1i∆LEt−i 1LYt−1 2LEt−1 1t (3) i= i1 بمنظور بررسی رابطه ی علی میان انرژی و تولید بخش کشاورزی (زیربخش های کشاورزی) از علیت گرنجری ارایه شده به وسیله ی تودا و یاماموتو (١٩٩٥) استفاده شد.
متغیر ضریب انحراف معیار آمارهی t عرض از مبدأ 9/40*** 0/148 63/38 انرژی 0/410*** 0/048 8/43 نیروی کار 0/779 0/949 0/82 سرمایه 1/026** 0/419 2/44 AR(1) 0/457*** 0/138 3/31 آماره ها R2=0/930 F=100/91*** LM=0/45(0/63) J-B=3/04(0/21) ARCH LM=0/18(0/82) *، ** و *** به ترتیب معنی دار در سطح ١٠، ٥ و ١ درصد مأخذ: یافته های پژوهش جدول ٣- نتایج بدست آمده از آزمون رابطه ی بلندمدت میان انرژی و ارزش افزوده در بخش کشاورزی.
متغیر وابسته آمارهی F آمارهی F ضریب بلندمدت ضریب جمله ی تصحیح خطا بخش کشاورزی F VA→E =0/08 F E→VA =7/87*** 0/11* -0/65** زیربخش زراعت FE→VA =0/14 FE→VA =5/17* 0/10* -0/63* زیربخش دام F VA → E =0/30 FE→VA =15/86*** 0/36*** -1/23*** زیربخش جنگلداری FE→VA =1/20 FE→VA =12/97*** -0/08* -0/78* زیربخش شیلات F VA → E =1/24 FE→VA =5/46* 0/30** -0/67* زیربخش خدمات FE→VA =0/26 FE→VA =5/40* 0/35*** -1/14*** *، ** و *** به ترتیب معنی دار در سطح ١٠، ٥ و ١ درصد مأخذ: یافته های پژوهش جدول ٤- نتایج بدست آمده از آزمون علیت تودا-یاماموتو میان ارزش افزوده و مصرف انرژی در بخش کشاورزی."