خلاصة:
بیتردید انتخاب مسوولان سیاسی و اجرایی، رکن رکین حاکمیت مردمی و مبنای مشروعیت نظام ها،
خصوصا کشورهایی است که در فضای لیبرالیسم معاصر تنفس میکنند. چنین نگرشی از منظر نگارندگان
سبب شد که جستار نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری را در پیش بگیریم. بحث انتخابات و نظارت بر آن
موضوعی مهم و حساس برای افراد، جریانات سیاسی و سرنوشت کشور میباشد که به طریق اولی باید نهادی بر حسن اجرای انتخابات نظارت کند. انتخابات سالم، ساز و کاری برای تقویت مشروعیت نظام سیاسی، گردش مسالمت آمیز و آرام صاحبان قدرت، پویایی فضای سیاسی و پیوند مردم و حکومت محسوب میشود. این مقاله مبتنی بر این فرض است که نظارت بر انتخابات امری محتوم و خدشه ناپذیر است و به نوعی حربه، مجوز و عامل مشروعیت حکومت است. البته نهادهای ناظر از کشوری به کشور دیگرمتفاوت میباشد (قوه مقننه، قوه مجریه، قوه قضائیه وکمیسیون انتخاباتی، نهادهای نظامی و...). هدف از پژوهش نیز آشنایی با تنوع عملکرد کشورهای مختلف بر فرآیند نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری در ایران و کشورهای دیگر میباشد. اساس کار تطبیقی در این پژوهش نوع محور بوده است و سعی شده ضمن برشمردن انواع ارگان های نظارتی بر انتخابات ریاست جمهوری، یک کشور هم به عنوان نمونه آن، معرفی شود. در پایان میتوان الگوی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری در ایران را به عنوان یک شیوه ابتکاری و بدیع معرفی کرد، که میتواند از جانب کشورهای اسلامی معاصر به عنوان یک الگوی مناسب و کارآمد اسلامی مورد پیروی قرار گیرد. البته این گفته بدین معنا نیست که دیگر الگوهای موصوف ناکارآمد بوده و پاسخگوی
نیازهای دموکراتیک ملتها در دوران معاصر نیستند.
ملخص الجهاز:
New Voice in the Public Sphere: Political Conversation in the Internet Age, Presented to the Faculties of the University of Pennsylvania in Partial Fulfillment of the Requirement for the Degree of Doctor of Philosophy in Communication.
در اصل ٩٩ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اینگونه آمده است : «شورای نگهبان نظارت بر انتخابات خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آرای عمومی و همه پرسی را بر عهده دارد.
در مورد اولین انتخابات ریاست جمهوری نیز همانطور که در اصل ١١٨ قانون اساسی آمده است مسؤولیت نظارت قبل از تشکیل نخستین شورای نگهبان بر عهده انجمن نظارتی است که قانون معین میکند.
قواعد انتخاباتی در ایران بعضا به مساله بیطرفی اشاره نمودهاند؛ به عنوان مثال در ماده ٩٣ قانون انتخاب ریاست جمهوری و ماده ٨٧ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی آمده است : در اجرای صحیح اصل ٩٩ قانون اساسی و حفظ بیطرفی کامل ، ناظرین شورای نگهبان موظفند در طول مدت مسؤولیت خود، بیطرفی کامل را حفظ نمایند و ابراز جانبداری ناظرین به هر طریقی از یکی از کاندیداها جرم محسوب میشود.
این بنیاد یک سازمان غیر انتفاعی و بی طرف بوده که توسط یک تعـداد نهادهـای جامعـه مـدنی در سـال ٢٠٠٤ مـیلادی تاسـیس گردیده است ؛ که با هدف نهادینه شدن دموکراسی در کشور، از طریق نظارت بـر آزاد و عادلانـه بودن انتخابات، بالا بردن سطح مشارکت مردم در انتخابات و تقویت سطح اعتماد بر پروسه هـای سیاسی کشور فعالیت میکند (www.