خلاصة:
روایتشناسی، شیوههای گوناگون نگارش و تحلیل ادبیات روایی را مورد مطالعه قرار میدهد. با توجه به اطلاعات عمیق سیمین دانشور در زمینۀ روایت، نمایاندن ابعاد روایتگری وی، هدف این پژوهش بوده است، لذا برای آشنایی و فهمیدن لایههای زیرین این رمان، با استناد، به شواهد استخراج شده، زمان، در رمان جزیره سرگردانی، به شیوۀ توصیفی تحلیلی مورد سنجش قرار گرفته، درمیان شاکلههای مبحث روایی، عامل زمان در "جزیرة سرگردانی"، دراولویت قرار دارد، تلاقی لایههای متنوع زمان در بطن روایت، موجد پیچیدگی رمان گشته، تکنیک رجعت به گذشته وجه غالب روایت این رمان است، روایت گاه به شکل آیندهنگر، با کارکرد تعلیق وجذب مخاطب به پیشبینی وقایع میپردازد؛ اما از چهارچوب دنیای بازنمایی شدة داستان، فاصله نمیگیرد. نخستین زمان در میان زمانهای درهم تنیدة، متعلق به رویدادهای اصلی است که بر اساس زمان گاهنامهای تداومی ده ماهه دارد، دانشور مفهوم ذهنی خویش را در زمان درونی رمان، با تمسک به رویدادهای تاریخی فراهم آورده، بسامد منفرد وجه غالب روایت را تشکیل میدهد.
ملخص الجهاز:
با توجه به اطلاعات عمیق سیمین دانشور در زمینۀ روایت ، نمایاندن ابعاد روایت گری وی ، هدف این پژوهش بوده است ، لذا برای آشنایی و فهمیدن لایه های زیرین این رمان ، با استناد، به شواهد استخراج شده ، زمان ، در رمان جزیره سرگردانی ، به شیوۀ توصیفی تحلیلی مورد سنجش قرار گرفته ، درمیان شاکله های مبحث روایی ، عامل زمان در "جزیرۀ سرگردانی "، دراولویت قرار دارد، تلاقی لایه های متنوع زمان در بطن روایت ، موجد پیچیدگی رمان گشته ، تکنیک رجعت به گذشته وجه غالب روایت این رمان است ، روایت گاه به شکل آینده نگر، با کارکرد تعلیق وجذب مخاطب به پیش بینی وقایع می پردازد؛ اما از چهارچوب دنیای بازنمایی شدۀ داستان ، فاصله نمی گیرد.
ریمون کنان این نوع روایت را چند محور نامیده است ، او می نویسد: «روایت چند محور از فرایندهای گوناگونی نتیجه می شود؛ فرایندهایی نظیر پرداختن مکرر به داستانی واحد، توسط شخصیتی واحد، روایت های مکمل چندین شخصیت داستانی در بارۀ پدیده ای واحد - که این خود پندار سه بعدی بودن را به وجود می آورد- و روایت های متناقض یک یا چند شخصیت که ما را نسبت به واقعیت داشتن یک رخداد خاص یا نسبت به مضمون دقیق آن دچار شک و تردید می کند» (تودورف، ١٣٧٩: ٦١) سیمین دانشور از این فرایند در جزیرۀ سرگردانی سود می جوید تا برخی از رویدادها را برجسته سازد مثلا؛ شهادت حسین نوریان در جزیره سرگردانی و بمب گذاری در ماشین مستر هیتی ، رویدادهایی هستند که فقط یک بار اتفاق افتاده اند اما به کرات ، تکرار شده است .