خلاصة:
امام خمینی قدس سره در مبارزات گسترده خود برای پیروزی انقلاب اسلامی، همواره به دنبال اصلاح جامعه و رفع مفاسد فردی و اجتماعی از جامعه اسلامی بود. مهم ترین موارد زمینه های اصلاح جامعه از دیدگاه ایشان عبارت است از: اصلاح اندیشه دینی؛ نفی سازش با حکومت جور؛ اهمیت دادن به نقش مردم؛ تشکیل حکومت اسلامی؛ اصلاح فرهنگ؛ عملکرد صحیح رسانه و مطبوعات؛ تحول دانشگاه. ایشان در زمینه اصلاح جامعه بر چند محور زیر تاکید داشت: توجه به مباحث فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در جهت پرورش فکر و اندیشه انسان و دور نگه داشتن او از مسیر تباهی و انحراف؛ و توجه به نقش آموزش و تربیت در خانواده و در مدرسه. ایشان همچنین توجه همگان را به نقش آموزه های اسلامی جلب می کند که اگر این دو کانون وظایف اصلی خود را به نحو احسن انجام دهند در سطح عمومی، جامعه اصلاح می شود و جامعه آرمانی محقق خواهد شد. هدف این پژوهش، دستیابی به دیدگاه های ایشان و نظریه های دینی در زمینه اصلاح جامعه، و ارائه راه کارهای مشخص برای اصلاح جامعه و برون رفت از چالش های موجود است. این پژوهش با روش اسنادی و اسناد مکتوب به گردآوری اطلاعات پرداخته است.
ملخص الجهاز:
"امام خمینی قدس سره در کتاب آداب الصلوة درباره نماز می گوید: «ای عزیز، دامن همت به کمر زن و دست طلب بگشای و با هر تعب و زحمتی است، حالات خود را اصلاح کن و شرایط روحیه نماز اهل معرفت را تحصیل کن، و از این معجون الهی با کشف تام محمدی ـ صلی الله علیه و آله ـ برای درمان تمام دردها و نقص های فراهم آمده استفاده کن، و خود را تا مجال است از این منزلگاه ظلمت و حسرت و ندامت و چاه عمیق بعد، از ساحت مقدس ربوبیت ـ جل و علا ـ کوچ ده و مستخلص کن و به معراج وصال و قرب کمال خود را برسان؛ که اگر این وسیله از دست رفت وسایل دیگر منقطع است: «ان قبلت قبل ماسواها و إن ردت رد ماسواها»؛ یعنی اگر نماز پذیرفته شد سایر اعمال پذیرفته می شود، و اگر رد شد کارهای دیگر نیز رد می شود» (موسوی خمینی، 1378الف، ص 6).
حج بسان قرآن است که همه از آن بهره مند می شوند، ولی اندیشمندان و غواصان و دردآشنایان امت اگر دل به دریای معارف آن بزنند و از نزدیک شدن و فرورفتن در احکام و سیاست های اجتماعی آن نترسند، از صدف این دریا، گوهر هدایت و رشد و حکمت و آزادگی را بیشتر صید خواهند نمود و از زلال حکمت و معرفت آن تا ابد سیراب خواهند گشت، و همان اندازه که آن کتاب زندگی و کمال و جمال در حجاب های خودساخته ما پنهان شده است و این گنجینه اسرار آفرینش در دل خروارها خاک کج فکری های ما دفن گردیده است، حج نیز به همان سرنوشت گرفتار گشته است؛ سرنوشتی که میلیون ها مسلمان هر سال به مکه می روند و پا جای پای ابراهیم و اسماعیل و هاجر می گذارند، ولی هیچ کس نیست از خود بپرسد ابراهیم (ع) و محمد ـ صلی الله علیه و آله ـ که بودند؟ و چه کردند؟ و چه هدفشان بود؟ از ما چه خواستند؟ گویی به تنها چیزی که فکر نمی شود همین است."