خلاصة:
نوشتار پیش رو، به بیان یکی از مفاهیم مهدویت به نام «انتظار از منظر اهل سنت» می‌پردازد. انتظار به عنوان باوری اساسی در میان اهل سنت، دارای شاخصه‌ها و مباحث مختلفی است که با باز خوانی هر کدام از آن‌ها، نسبت به ابعاد انتظار شفافیت و باز شناسی بیش‌تری پیدا می‌شود. مثلا یک بار مباحث «رویکردشناختی انتظار» که به رویکرد «حدیث محوری» و «باور محوری» قابل تقسیم است؛ مطرح میگردد و از این طریق به گستره وجودی انتظار در منابع حدیثی و کتاب‌های علمای اهل سنت پی برده می‌شود؛ بار دیگر به دنبال طرح مباحث دیگری نظیر « ماهیت شناختی وکارکردشناختی انتظار» رفته و با واکاوی انتظار از این دو منظر، به تقسیمی نظیر انتظار عام و خاص و نیز انتظار مثبت و منفی رهنمون می‌شویم. در بحث کارکرد شناسانه انتظار که حاوی تنوعاتی نظیر انتظار مثبت و منفی است؛ اندیشمندان اهل سنت در بیانات و مکتوبات خویش به صورت فراگیر به این موضوع پرداخته و با ضوابطی دقیق، به بیان تمایزات آن دو مبادرت کرده‌اند. همچنین با تشریح نقش غیر سازنده انتظار منفی و با تبیین نقش تاثیر گذار انتظار مثبت؛ زمینه‌ساز ترویج انتظار مثبت در میان اهل سنت شده‌اند.
The current research explains one of the important Messianic teachings named as “Awaiting from the view of Sunnis”. Awaiting as the basic belief among the Sunnis has features and several subjects that by reviewing every one of them، the aspects of Awaiting becomes clearer and more recognized. For example، once the “the Awaiting cognitive approach” which can be divided to the “Hadith-centered” and “belief-centered” approaches is presented and through this، the existential scope of Awaiting in the Sunnis’ Hadith collections and the books are realized; the other time، we are after presenting other discussions such as “the cognitive nature and the cognitive function of Awaiting” and by analyzing the Awaiting from these two perspectives، we are led to a division into a General and Specific Awaiting، and also the positive and negative Awaiting. In the discussion of knowing the functions of Awaiting which includes the variations such as positive and negative Awaiting، Sunni scholars have comprehensively dealt with this issue in their statements and writings and attempted to express their differences with the exact criteria. Moreover، they have paved the ground for the promotion of positive Awaiting among the Sunnis by describing the non-productive role of negative Awaiting and by explaining the influential role of positive Awaiting.
ملخص الجهاز:
"انتظار با رویکرد، باور محور، در منابع اهل سنت گفته شد که در روایات منابع حدیثی اهل سنت که در بردارنده روایات الانتظار هستند، متأسفانه هیچ اثری از واژه انتظار وجود ندارد که بر انتظار خاص، یعنی انتظار ظهور امام مهدی( دلالت کند؛ ولی در اقوال و نوشتار علمای معاصر اهل سنت فراوان این واژه به‌کار رفته (و بیش‌تر هم در معنای انتظار خاص)؛ مثلا در کتاب «إغاثة اللهفان من مصائد الشیطان» از ابن قیم آمده است که مسلمون (یعنی همه گروه‌های اسلامی) در انتظار فردی به‌سر می‌برند به نام مهدی( که از اهل بیت پیامبر( بوده و زمین را از عدل و داد پر می‌کند (ابن قیم، 1395، ج2: 338).
در پاسخ به شبهه دوم، بحث اختیاری و عدم اختیاری بودن ظهور مطرح می‌شود؛ یعنی با توجه به این که رخداد ظهور امری اجتماعی و به زندگی بشر مربوط بوده و بر سرنوشت فردی و اجتماعی بشر تأثیر به‌سزائی دارد؛ آیا بشر توان دخالت در کیفیت رخداد یا در تقدم و تأخر آن را دارد؟ بشر در تقدم و تأخر آن فاقد تأثیر است؟ در پاسخ گفته می‌شود: از نظر اهل سنت اگر بشر در تحقق و تقدم و تأخر ظهور هیچ نقشی نداشته باشد؛ جریان روایات رایات السود که در منابع اهل سنت فراوان نقل شده و به نوعی مسلمانان را به همراهی با آن‌ها ملزم کرده است، چگونه توجیه می‌شود؟ چنان‌که پیامبر اسلام( می‌فرماید: إذا رأیتم الرایات السود قد جاءت من خراسان فأتوها فإنه خلیفة الله المهدی؛ چون پرچم‌های سیاه ببینید که از خراسان می‌آید، به استقبال آن بشتابید؛ زیرا او خلیفة خداوند مهدی است (ابن حنبل، بی‌تا: 368)."
(
, 
, 
)
